Με αφορμή ένα πρόσφατο σχόλιο στο νέο μας blog για το Λιαντίνη, το Δάσκαλό μας, και συγκεκριμένα μια προφορική μαρτυρία που αφορά την ιδιαίτερη εκτίμηση του Λιαντίνη για το ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟ, αναδημοσιεύουμε από το blog ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ μια σχετική ανάρτηση. Αφορμή της είχε σταθεί ο περσινός Δεκέμβρης. Ο Δεκέμβρης του 2008. Όσα στην ανάρτηση αυτή αναφέρονται δίνουν ίσως μια εξήγηση σε όσα το σχόλιο ανέφερε για το ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟ. Διαβάστε και θα κρίνετε μόνοι σας:
ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Από τα Σχόλια η εκκίνηση:
Ο Σκιπίων Νασικάς, πριν ακόμη από την καταστροφή της Καρχηδόνας, ειδοποίησε τους πατρίκιους για την πιθανότητα να εμφανισθεί εσωτερικός κίνδυνος λόγω της κοινωνικής καταπίεσης των πληβείων.
Δ. Λιαντίνης, Πολυχρόνιο (σελίδα 192)
Στη δίνη των γεγονότων, μιας εξέγερσης που ξάφνιασε και τρόμαξε και προβλημάτισε. Και άνοιξε ασκούς που δύσκολα θα κλείσουν.
Μια εξέγερση που ως και το όνομά της στάθηκε ψαροκόκαλο στο λαιμό.
Κάποτε οι ηγέτες, σε χρόνους άλλους και με άλλα ήθη και άλλη παιδεία, προέβλεπαν και προλάμβαναν το κρίσιμο σημείο της τήξης του πλέγματος που συγκρατεί τον κοινωνικό ιστό. Πριν ακόμη η κατάσταση οδηγηθεί στο σημείο χωρίς επιστροφή. Όχι πάντα. Αλλιώς η ιστορία της ανθρωπότητας θα ήταν το πιο μονότονο και ανιαρό ανάγνωσμα.
Δεν ξέρω μάλιστα να σας πω αν η συγκράτηση των υπόγειων ρευμάτων είναι το ζητούμενο, το δικό μου τουλάχιστον. Αυτό όμως είναι άλλο ζήτημα. Εδώ συν-εξετάζω και μόνο με όση νηφαλιότητα κατάφερα να διασώσω και όση ψυχραιμία, αυτά που ζήσαμε τον τελευταίο μήνα και εκείνα που χρόνια πριν διαβάσαμε στο Πολυχρόνιο του Δημήτρη Λιαντίνη. Προσπαθώντας να αποσπαστώ από του χρόνου την απόχη και τον περιορισμό στην κλειδαρότρυπα της στιγμής του τώρα.
Από τις ομιλίες των δικών μας πολιτικών ταγών συγκράτησα και πρόσεξα ιδιαίτερα όσα ο Αλέκος Αλαβάνος εκφώνησε στη Βουλή των Ελλήνων. Πιο πολύ ετούτο το μικρό απόσπασμα:
Το θέμα των κουκουλοφόρων. Είναι γνωστό, η κασέτα είναι παιγμένη πως, όχι μόνο δημιουργεί ανακλαστικά βίας στην κοινωνία το κράτος, αλλά όταν στις δύσκολες στιγμές δεν τη βρίσκει, χρησιμοποιεί τους εντεταλμένους του. Είναι πολύ εύστοχη η δήλωση του Μανώλη Γλέζου στη Βουλή σήμερα. «Τους ξέρει έναν-έναν η Κυβέρνηση».
Είναι εντυπωσιακά αυτά που δείχτηκαν -όχι από όλους- από ορισμένους τηλεοπτικούς σταθμούς.
Καταθέτω στα Πρακτικά το βίντεο από την εκπομπή του Λάκη Λαζόπουλου για την οργάνωση αστυνομικών με σιδερένια ραβδιά στην Πλατεία Συντάγματος, καθώς και δύο βίντεο από την τηλεόραση «Χωρίς Σύνορα» για το πώς κουκουλοφόροι που ήταν μαζί με αστυνομικούς συνελάμβαναν φοιτητές που κραύγαζαν βοήθεια στο Ηράκλειο και για το πώς κάτι αντίστοιχο γινόταν στα Εξάρχεια.
Αυτή τη στιγμή γίνεται ένα πολύ άσχημο παιχνίδι. Θα σας διαβάσω την τοποθέτηση που έκανε ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πρώην Πρωθυπουργός, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Φραντσέσκο Κοσίγκα σε μία συνέντευξη, η οποία ταρακούνησε όλη την Ιταλία. Και λέει ο συγγενής της Νέας Δημοκρατίας: «αφήνει τους φοιτητές να κάνουν ό,τι θέλουν. Αποσύρονται οι δυνάμεις της Αστυνομίας από τους δρόμους και τα πανεπιστήμια. Μέσα στο κίνημα διεισδύουν προβοκάτορες, έτοιμοι για όλα και αφήνει για καμιά δεκαριά μέρες να λεηλατήσουν τα μαγαζιά, να κάψουν αυτοκίνητα, να περάσουν δια πυρός και δια σιδήρου την πόλη. Μετά, ενισχυμένος από τη λαϊκή συναίνεση, ο ήχος των σειρήνων των ασθενοφόρων θα υπερκαλύψει εκείνον των περιπολικών. Φραντσέσκο Κοσίγκα ιL GIORNO 20/8/2008». Τι κάνει η Κυβέρνηση; Έχει την εντύπωση κανείς ότι αντί να λύνει ένα πολιτικό πρόβλημα έχουμε έναν Πρωθυπουργό ο οποίος παίζει playstation με τους αστυνομικούς με την επίσημη στολή από τη μια μεριά και με τους αστυνομικούς με τις κουκούλες από την άλλη.
Έτσι είναι. Γιατί όταν καίνε τη Σταδίου, γιατί τα ΜΑΤ είναι στην Ακαδημίας; Γιατί οι κουκουλοφόροι μπαινοβγαίνουν στις κλούβες;
Προσπαθείτε να πολώσετε την κοινωνία. Βλέπετε ότι υπάρχει μία αφύπνιση κοινωνική, όχι μόνο στους εργαζόμενους, πρώτα απ΄ όλα στο πιο ευαίσθητο κομμάτι, στον πιο ευαίσθητο δέκτη που είναι η νέα γενιά. Και στην Πάτρα προχωρήσατε και σε κινήσεις οργάνωσης, για τον Τεμπονέρα, των φιλήσυχων πολιτών, αλλά δεν θα το καταφέρετε. Να σας πω γιατί δεν θα το καταφέρετε; Γιατί ο κάθε μαγαζάτορας είναι γονιός και ο κάθε γονιός ως παιδί είχε ακούσει τα ίδια περί αναρχίας. Και ως παιδί είχε ακούσει από τους γονείς του όλα τα κόλπα, τα οποία χρησιμοποιούσατε για τους ΕΑΜίτες, για τους ΕΔΑίτες για όλους.
ΠΗΓΗ http://syriza-argolidas.pblogs.gr/2008/12/385180.html .
Ανατρίχιασα από την πρώτη στιγμή που τον άκουσα. Μιλώ για το κομμάτι εκείνο που τόνισα μέσα στο λόγο του. Την αναφορά στον ιταλό πολιτικό, τον Κοσίγκα. Τη δήλωσή του μόλις τον περασμένο Αύγουστο στην Il Giorno. Σημαίνει "Ημέρα". Για τον τίτλο της εφημερίδα μιλώ. Αλλά η δήλωση του Κοσίγκα άλλο δε σημαίνει παρά τη νύχτα, τη μακριά νύχτα που ζούμε. Το μακρύ ταξίδι της νύχτας μέσα στη μέρα; Ή της μέρας στη νύχτα;
Ζούμε περίεργες στιγμές. Στιγμές που σκοτεινιάζουν τις μέρες μας και κάνουν αξημέρωτες τις νύχτες μας.
Σήμερα, εκεί έξω, εκεί που λίγες μέρες πριν οι κουκουλοφόροι έσπαγαν και έκαιγαν και μετά ορμούσε το πλήθος ακάλυπτο και απροκάλυπτα και λεηλατούσε, τα μαγαζιά είναι ανοιχτά. Κυριακή. Ημέρα αργίας. Για να καλύψουν λέει τη ζημιά που υπέστησαν. Ακάλυπτα όμως μένουν τα ερωτηματικά μας για όσα ζούμε. Θέλουν μα δεν μπορούν να τα κουκουλώσουν. Και είναι κι αυτός ο Κοσίγκα που κουδουνίζει περίεργα κάλαντα στα αυτιά μας. Δια πυρός και σιδήρου... Ποιος τελικά μας πέρασε από το κολαστήριο; Ποιος κράταγε τιμόνι;
Είναι εδώ που χρειάζεται να ξαναγυρίσουμε στο Λιαντίνη. Και ειδικά στο Πολυχρόνιό του. Να μελετήσουμε και πάλι πώς η μεγάλη Ρώμη κατέρρευσε.
Η Ρώμη έπεσε χωρίς να πέσει.
Έτσι γράφει ο Δημήτρης Λιαντίνης, στο Πολυχρόνιο πάντα (151).
Τη Ρώμη την εσύντριψε το μεγάλο Τίποτε.
Αυτό όμως είναι το τέλος. Κι εκείνο που εγώ σας ανέφερα ξεκινώντας, για το Σκιπίωνα το Νασικά, αφορά την αρχή. "Το άνοιγμα της Ρώμης στην κοσμοκρατορία", όπως σημειώνει ο Λιαντίνης (68 ). Εκεί και τότε η Ρώμη κατάφερε να παραμερίσει τα "εμπόδια" και να τραβήξει τη λαμπρή της πορεία. Να κρατήσει γερά το τιμόνι και να αλλάξει πορεία πριν η καταιγίδα την προφτάσει.
Από το Πολυχρόνιο (68 ) και πάλι παραθέτω ολόκληρο πια το απόσπασμα, το ίδιο που αφορούσε και το αρχικό σχόλιο:
"Ο Mommsen διατυπώνοντας το πράγμα σύμφωνα με τα σχήματα της ιστοριογραφίας, την αλλαγή της εποχής με τη μάχη της Πύδνας την ονομάζει άνοιγμα της Ρώμης στην κοσμοκρατορία.
Αυτή η μεταβολή της Ρώμης εσήμαινε πράγματα περισσότερα από λίγα. Το πιο σπουδαίο ήταν η επιστροφή από τα έξω στα μέσα. Ο ξωμάχος που δουλεύει συνεχώς στους αγρούς, γυρίζει κάποτε στη φαμελιά του και βρίσκει νά 'χει γίνει το χωριό χωράφι. Ανακαλύπτει τότε πως, τον καιρό που εκείνος επάσχιζε να ημερέψει τη γη και τα δέντρα του, στο σπίτι τα παιδιά του αγρίευαν.( 2 )"
Εδώ ακριβώς, στο 2 αυτό, ο Λιαντίνης κάνει το σχόλιο για το Σκιπίωνα.
Αξίζει όμως να δούμε και τη συνέχεια του κειμένου, κι αξίζει πολύ:
"Το στάδιο αυτό στην ιστορία της Ρώμης ονομάζεται επανάσταση και αρχίζει με τους Γράκχους. Οι πολίτες τους δύο δημάρχους αδερφούς Γράκχους τους ύμνησαν με φοίνικες και μυρτιές, και με όλα τα ωσαννά των Βαΐων. Στη λοχίτιδα και στη φυλετική εκκλησιά.
Ύστερα, σύμφωνα με την τάξη και την ανάγκη που ορίζει η μοίρα των αθώων, οι ρωμαίοι τους σκότωσαν μπροστά στα άσυλα και στους βωμούς των θεών. Απαραβίαστους τους παραβίασαν και τους εσύλησαν άσυλους.
- Οι βωμοί της πόλης είναι των παιδιών μου οι τάφοι.
Έτσι έλεγε αδάκρυτη και απενθής η μητέρα των Γράκχων. Και έδειχνε στους ξένους τα σημεία, όπου έπεσαν τα παιδιά της.
Ως την εποχή που μιλάμε, τα μέσα δηλαδή του 2ου αι. π. οι κατακτητικοί πόλεμοι της Ρώμης, ακατάπαυστοι και απορροφητικοί, δεν άφηναν να φανεί η ταξική αντιπαράθεση. Ο βαθμός της καταπίεσης των πληβείων από τις τάξεις των πατρικίων και των ιππέων έμενε ως προς τη γνώση του πιθανός. Τώρα όμως, καθώς έλειψαν οι περισπασμοί και η βαριά φροντίδα, η εικόνα της αδικίας έγινε διαυγής, ανυπόκριτη και ασυγκάλυπτα δηλωτική."
Πέρα όμως από την πρώτη αιτία που οδήγησε στην επανάσταση, ο Λιαντίνης σημειώνει και μια δεύτερη εξίσου βασική:
"Τη δεύτερη αιτία της επανάστασης την εγέννησε ο εκφυλισμός του ήθους και της αγωγής, σαν αναγκαίο παρακολούθημα της άνεσης και της ευημερίας. Ο πλούτος γεννάει τον τύφο, και η αργία τα κακά. Ο παραδόπιστος Περσέας εκδικήθηκε τη Ρώμη, με ό,τι ακριβώς αγωνίστηκε να της στερήσει, και κείνη το πήρε μόνη της: με το θησαυρό της Μακεδονίας."
Ίσως εδώ να χρειάζεται μια παραπομπή στη Βικιπαίδεια για όσους αγνοούν τα ιστορικά γεγονότα. Ποιος δηλαδή ήταν ο Περσέας κλπ. Και που ειρήσθω εν παρόδω, ο τάφος του (του Περσέα) βρέθηκε το 2005 κάπου στην Ιταλία. Αυτό φυσικά και δεν μπορούσε να το ξέρει ο Λιαντίνης όταν έγραφε στο Πολυχρόνιο σχεδόν είκοσι χρόνια νωρίτερα για εκείνον...
Επιστρέφω όμως στην ουσία και συνεχίζω με το ανάγνωσμα από το Πολυχρόνιο:
"Οι αλλαγές στην οργάνωση της πολιτείας που εισηγήθηκαν οι Γράκχοι, και που άγγιζαν τον αναδασμό της γης στους ακτήμονες, την τακτική διανομή σιταριού στην πλέμπα της πόλης, την αναθεώρηση των αιτημάτων των κατοίκων της Ιταλίας, την αναδιοργάνωση του στρατού, την αναδιάρθρωση της δικαστικής αρχής, και την ανασύνθεση της Συγκλήτου, βασικά υπαγορεύτηκαν από το ανθρωπιστικό πνεύμα της Στοάς.
Η κληρουχική, η στρατιωτική, η συμμαχική, η σιτική, η δικαστική και η συγκλητική πτυχή της φωτεινής δράσης των Γράκχων εσκόπευε στο μακρυνό στόχο, να ιδρύσει τη νέα τάξη της ειρήνης και της κάρπωσης επάνω στην παλιά βάση της ηθικής υγείας και της πολιτικής αρετής, που σύνδραμαν τη Ρώμη στη φάση των θυσιών και της κατάκτησης."
Ήδη πιστεύω πως στο απόσπασμα αυτό θα βρήκατε κοινά στοιχεία με το σημερινό πολιτικό γίγνεσθαι. Εμείς βεβαίως ως Ελλάδα δεν είμαστε το αντίστοιχο της τότε Ρώμης. Αλλά για σκεφθείτε εδώ, τι ήταν και τότε η Ελλάδα; Μια επαρχία της Ρώμης. Σήμερα; Τι είναι σήμερα; Ή μάλλον ποια είναι η Ρώμη της εποχής μας; Κι αν απάντηση δε βρίσκουμε, ας ανοίξουμε τα Ελληνικά του Λιαντίνη. Όλως τυχαίως στην ίδια σελίδα, την 68... Ποια είναι η νέα Ρώμη; Όλα τα έγραψε αυτός ο άνθρωπος και όλα τα προέβλεψε... Εμείς, μόνο, που τυφλοί τον περιδιαβαίνουμε και θέλουμε πολλά Ρίχτερ για να ξυπνήσουμε και να καταλάβουμε τι έγραψε.
Έτσι λοιπόν είχαν τότε τα πράγματα στην παλιά Ρώμη. Επί Γράκχων. Το καζάνι της ταξικής αντιπαράθεσης έβραζε μα οι Γράκχοι βρήκαν τον τρόπο να εκτονώσουν την κατάσταση. Γιατί όπως συνεχίζει ο Λιαντίνης:
"Οι Γράκχοι κατανόησαν σωστά πως το ισοδύναμο του ανδρείος στον πόλεμο είναι το δίκαιος στην ειρήνη. Και πως η αρετή του πολίτη είναι η ανάποδη όψη της ευψυχίας του στρατιώτη. Η πολιτική σοφία, η ανάγκη για τάξη και ο ανθρωπισμός των στωικών παίδεψαν τη δημόσια πολιτεία και την ανμορφωτική βούληση των Γράκχων.
Την πολιτική αρετή στον Τιβέριο Γράκχο την εδίδαξε ο στωικός Βλόσσιος ο Κυμαίος. Όπως ακριβώς και ο στωικός Σφαίρος ο Βοσποριανός την είχε διδάξει στον Κλεομένη της Σπάρτης. Η παραβολή της ζωής των αδερφών Γράκχων με τη ζωή του Άγι και του Κλεομένη είναι από τις ευτυχέστερες ξυνωρίδες του Πλουτάρχου στους Παράλληλους βίους.
Και στις δύο περιπτώσεις η αγνότητα του ήθους των προσώπων και η στωική αγωγή οδήγησαν στο αίτημα της μεταρρύθμισης, στην ανάγκη της επανάστασης και στην αναξιοπάθεια του θανάτου των πρωταγωνιστών."
Ίσως και γιατί, συμπληρώνω στο τελευταίο, το θάνατο των πρωταγωνιστών, αν δε στοιχειώσουμε άνθρωπο, γεφύρι δε στεριώνει, όπως τραγούδησε η λαϊκή μας μούσα.
Εδώ όμως θα σταματήσω τη δική μου "ξυνωρίδα" των δύο εποχών. Θέλω να πιστεύω πως σας έπεισα να πιάσετε πάλι το Πολυχρόνιο τις μέρες αυτές. Και με το βάρος της νέας ματιάς να το μελετήσετε. Νομίζω πως στις σελίδες του θα βρούμε πολλές απαντήσεις για όλα τα αναπάντητα του καιρού μας. Αυτά που ο Κοσίγκα και ο κάθε Κοσίγκα έχουν κιόλας διαβάσει και προσπαθούν να οδηγήσουν τα υπόγεια ρεύματα ξανά στην κοίτη την παλιά που θα ξαναγεμίσει με εξουσία και χρήμα τα πουγκιά τους.
Το θέμα μου δεν είναι να σας στείλω θηρευτές του πόρου που άλλη κοίτη των γεγονότων θα ανασκάψει. Όχι. Αυτό δεν είναι έργο του ερευνητή και του μελετητή αλλά του επαναστάτη. Αν και συγκοινωνούτα δοχεία στέκονται οι δύο ρόλοι. Όπως και των στωικών δασκάλων και των μαθητών τους. Όπως του Αριστοτέλη και του Αλέξανδρου. Αυτή και μόνο την κλωστίτσα της επανάστασης μπορούμε εμείς να κινήσουμε στη μεγάλη σκηνή... Και είναι αρκετή. Πιστέψτε με. Αρκεί να γίνεται με νου και γνώση.
Όπως με νου και γνώση μας άφησε ο Λιαντίνης το Πολυχρόνιο. Που πολιτική διαθήκη του το διαβάζω. Και υπότιτλο θα έβαζα "Ο πολιτικός Λιαντίνης".
Δεν είναι στις σελίδες του μόνο η σκονισμένη ιστορία της παλαιάς Ρώμης. Αλλά η πέρα από εποχές Αιώνια επιστροφή στο όμοιο, αυτή που κουρταλεί και πάλι τη θύρα του χρόνου. Ορίστε! Να περάσει η αφεντιά της! (Γκέμμα, 224)
Ο Σκιπίων Νασικάς, πριν ακόμη από την καταστροφή της Καρχηδόνας, ειδοποίησε τους πατρίκιους για την πιθανότητα να εμφανισθεί εσωτερικός κίνδυνος λόγω της κοινωνικής καταπίεσης των πληβείων.
Δ. Λιαντίνης, Πολυχρόνιο (σελίδα 192)
Στη δίνη των γεγονότων, μιας εξέγερσης που ξάφνιασε και τρόμαξε και προβλημάτισε. Και άνοιξε ασκούς που δύσκολα θα κλείσουν.
Μια εξέγερση που ως και το όνομά της στάθηκε ψαροκόκαλο στο λαιμό.
Κάποτε οι ηγέτες, σε χρόνους άλλους και με άλλα ήθη και άλλη παιδεία, προέβλεπαν και προλάμβαναν το κρίσιμο σημείο της τήξης του πλέγματος που συγκρατεί τον κοινωνικό ιστό. Πριν ακόμη η κατάσταση οδηγηθεί στο σημείο χωρίς επιστροφή. Όχι πάντα. Αλλιώς η ιστορία της ανθρωπότητας θα ήταν το πιο μονότονο και ανιαρό ανάγνωσμα.
Δεν ξέρω μάλιστα να σας πω αν η συγκράτηση των υπόγειων ρευμάτων είναι το ζητούμενο, το δικό μου τουλάχιστον. Αυτό όμως είναι άλλο ζήτημα. Εδώ συν-εξετάζω και μόνο με όση νηφαλιότητα κατάφερα να διασώσω και όση ψυχραιμία, αυτά που ζήσαμε τον τελευταίο μήνα και εκείνα που χρόνια πριν διαβάσαμε στο Πολυχρόνιο του Δημήτρη Λιαντίνη. Προσπαθώντας να αποσπαστώ από του χρόνου την απόχη και τον περιορισμό στην κλειδαρότρυπα της στιγμής του τώρα.
Από τις ομιλίες των δικών μας πολιτικών ταγών συγκράτησα και πρόσεξα ιδιαίτερα όσα ο Αλέκος Αλαβάνος εκφώνησε στη Βουλή των Ελλήνων. Πιο πολύ ετούτο το μικρό απόσπασμα:
Το θέμα των κουκουλοφόρων. Είναι γνωστό, η κασέτα είναι παιγμένη πως, όχι μόνο δημιουργεί ανακλαστικά βίας στην κοινωνία το κράτος, αλλά όταν στις δύσκολες στιγμές δεν τη βρίσκει, χρησιμοποιεί τους εντεταλμένους του. Είναι πολύ εύστοχη η δήλωση του Μανώλη Γλέζου στη Βουλή σήμερα. «Τους ξέρει έναν-έναν η Κυβέρνηση».
Είναι εντυπωσιακά αυτά που δείχτηκαν -όχι από όλους- από ορισμένους τηλεοπτικούς σταθμούς.
Καταθέτω στα Πρακτικά το βίντεο από την εκπομπή του Λάκη Λαζόπουλου για την οργάνωση αστυνομικών με σιδερένια ραβδιά στην Πλατεία Συντάγματος, καθώς και δύο βίντεο από την τηλεόραση «Χωρίς Σύνορα» για το πώς κουκουλοφόροι που ήταν μαζί με αστυνομικούς συνελάμβαναν φοιτητές που κραύγαζαν βοήθεια στο Ηράκλειο και για το πώς κάτι αντίστοιχο γινόταν στα Εξάρχεια.
Αυτή τη στιγμή γίνεται ένα πολύ άσχημο παιχνίδι. Θα σας διαβάσω την τοποθέτηση που έκανε ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πρώην Πρωθυπουργός, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Φραντσέσκο Κοσίγκα σε μία συνέντευξη, η οποία ταρακούνησε όλη την Ιταλία. Και λέει ο συγγενής της Νέας Δημοκρατίας: «αφήνει τους φοιτητές να κάνουν ό,τι θέλουν. Αποσύρονται οι δυνάμεις της Αστυνομίας από τους δρόμους και τα πανεπιστήμια. Μέσα στο κίνημα διεισδύουν προβοκάτορες, έτοιμοι για όλα και αφήνει για καμιά δεκαριά μέρες να λεηλατήσουν τα μαγαζιά, να κάψουν αυτοκίνητα, να περάσουν δια πυρός και δια σιδήρου την πόλη. Μετά, ενισχυμένος από τη λαϊκή συναίνεση, ο ήχος των σειρήνων των ασθενοφόρων θα υπερκαλύψει εκείνον των περιπολικών. Φραντσέσκο Κοσίγκα ιL GIORNO 20/8/2008». Τι κάνει η Κυβέρνηση; Έχει την εντύπωση κανείς ότι αντί να λύνει ένα πολιτικό πρόβλημα έχουμε έναν Πρωθυπουργό ο οποίος παίζει playstation με τους αστυνομικούς με την επίσημη στολή από τη μια μεριά και με τους αστυνομικούς με τις κουκούλες από την άλλη.
Έτσι είναι. Γιατί όταν καίνε τη Σταδίου, γιατί τα ΜΑΤ είναι στην Ακαδημίας; Γιατί οι κουκουλοφόροι μπαινοβγαίνουν στις κλούβες;
Προσπαθείτε να πολώσετε την κοινωνία. Βλέπετε ότι υπάρχει μία αφύπνιση κοινωνική, όχι μόνο στους εργαζόμενους, πρώτα απ΄ όλα στο πιο ευαίσθητο κομμάτι, στον πιο ευαίσθητο δέκτη που είναι η νέα γενιά. Και στην Πάτρα προχωρήσατε και σε κινήσεις οργάνωσης, για τον Τεμπονέρα, των φιλήσυχων πολιτών, αλλά δεν θα το καταφέρετε. Να σας πω γιατί δεν θα το καταφέρετε; Γιατί ο κάθε μαγαζάτορας είναι γονιός και ο κάθε γονιός ως παιδί είχε ακούσει τα ίδια περί αναρχίας. Και ως παιδί είχε ακούσει από τους γονείς του όλα τα κόλπα, τα οποία χρησιμοποιούσατε για τους ΕΑΜίτες, για τους ΕΔΑίτες για όλους.
ΠΗΓΗ http://syriza-argolidas.pblogs.gr/2008/12/385180.html .
Ανατρίχιασα από την πρώτη στιγμή που τον άκουσα. Μιλώ για το κομμάτι εκείνο που τόνισα μέσα στο λόγο του. Την αναφορά στον ιταλό πολιτικό, τον Κοσίγκα. Τη δήλωσή του μόλις τον περασμένο Αύγουστο στην Il Giorno. Σημαίνει "Ημέρα". Για τον τίτλο της εφημερίδα μιλώ. Αλλά η δήλωση του Κοσίγκα άλλο δε σημαίνει παρά τη νύχτα, τη μακριά νύχτα που ζούμε. Το μακρύ ταξίδι της νύχτας μέσα στη μέρα; Ή της μέρας στη νύχτα;
Ζούμε περίεργες στιγμές. Στιγμές που σκοτεινιάζουν τις μέρες μας και κάνουν αξημέρωτες τις νύχτες μας.
Σήμερα, εκεί έξω, εκεί που λίγες μέρες πριν οι κουκουλοφόροι έσπαγαν και έκαιγαν και μετά ορμούσε το πλήθος ακάλυπτο και απροκάλυπτα και λεηλατούσε, τα μαγαζιά είναι ανοιχτά. Κυριακή. Ημέρα αργίας. Για να καλύψουν λέει τη ζημιά που υπέστησαν. Ακάλυπτα όμως μένουν τα ερωτηματικά μας για όσα ζούμε. Θέλουν μα δεν μπορούν να τα κουκουλώσουν. Και είναι κι αυτός ο Κοσίγκα που κουδουνίζει περίεργα κάλαντα στα αυτιά μας. Δια πυρός και σιδήρου... Ποιος τελικά μας πέρασε από το κολαστήριο; Ποιος κράταγε τιμόνι;
Είναι εδώ που χρειάζεται να ξαναγυρίσουμε στο Λιαντίνη. Και ειδικά στο Πολυχρόνιό του. Να μελετήσουμε και πάλι πώς η μεγάλη Ρώμη κατέρρευσε.
Η Ρώμη έπεσε χωρίς να πέσει.
Έτσι γράφει ο Δημήτρης Λιαντίνης, στο Πολυχρόνιο πάντα (151).
Τη Ρώμη την εσύντριψε το μεγάλο Τίποτε.
Αυτό όμως είναι το τέλος. Κι εκείνο που εγώ σας ανέφερα ξεκινώντας, για το Σκιπίωνα το Νασικά, αφορά την αρχή. "Το άνοιγμα της Ρώμης στην κοσμοκρατορία", όπως σημειώνει ο Λιαντίνης (68 ). Εκεί και τότε η Ρώμη κατάφερε να παραμερίσει τα "εμπόδια" και να τραβήξει τη λαμπρή της πορεία. Να κρατήσει γερά το τιμόνι και να αλλάξει πορεία πριν η καταιγίδα την προφτάσει.
Από το Πολυχρόνιο (68 ) και πάλι παραθέτω ολόκληρο πια το απόσπασμα, το ίδιο που αφορούσε και το αρχικό σχόλιο:
"Ο Mommsen διατυπώνοντας το πράγμα σύμφωνα με τα σχήματα της ιστοριογραφίας, την αλλαγή της εποχής με τη μάχη της Πύδνας την ονομάζει άνοιγμα της Ρώμης στην κοσμοκρατορία.
Αυτή η μεταβολή της Ρώμης εσήμαινε πράγματα περισσότερα από λίγα. Το πιο σπουδαίο ήταν η επιστροφή από τα έξω στα μέσα. Ο ξωμάχος που δουλεύει συνεχώς στους αγρούς, γυρίζει κάποτε στη φαμελιά του και βρίσκει νά 'χει γίνει το χωριό χωράφι. Ανακαλύπτει τότε πως, τον καιρό που εκείνος επάσχιζε να ημερέψει τη γη και τα δέντρα του, στο σπίτι τα παιδιά του αγρίευαν.( 2 )"
Εδώ ακριβώς, στο 2 αυτό, ο Λιαντίνης κάνει το σχόλιο για το Σκιπίωνα.
Αξίζει όμως να δούμε και τη συνέχεια του κειμένου, κι αξίζει πολύ:
"Το στάδιο αυτό στην ιστορία της Ρώμης ονομάζεται επανάσταση και αρχίζει με τους Γράκχους. Οι πολίτες τους δύο δημάρχους αδερφούς Γράκχους τους ύμνησαν με φοίνικες και μυρτιές, και με όλα τα ωσαννά των Βαΐων. Στη λοχίτιδα και στη φυλετική εκκλησιά.
Ύστερα, σύμφωνα με την τάξη και την ανάγκη που ορίζει η μοίρα των αθώων, οι ρωμαίοι τους σκότωσαν μπροστά στα άσυλα και στους βωμούς των θεών. Απαραβίαστους τους παραβίασαν και τους εσύλησαν άσυλους.
- Οι βωμοί της πόλης είναι των παιδιών μου οι τάφοι.
Έτσι έλεγε αδάκρυτη και απενθής η μητέρα των Γράκχων. Και έδειχνε στους ξένους τα σημεία, όπου έπεσαν τα παιδιά της.
Ως την εποχή που μιλάμε, τα μέσα δηλαδή του 2ου αι. π. οι κατακτητικοί πόλεμοι της Ρώμης, ακατάπαυστοι και απορροφητικοί, δεν άφηναν να φανεί η ταξική αντιπαράθεση. Ο βαθμός της καταπίεσης των πληβείων από τις τάξεις των πατρικίων και των ιππέων έμενε ως προς τη γνώση του πιθανός. Τώρα όμως, καθώς έλειψαν οι περισπασμοί και η βαριά φροντίδα, η εικόνα της αδικίας έγινε διαυγής, ανυπόκριτη και ασυγκάλυπτα δηλωτική."
Πέρα όμως από την πρώτη αιτία που οδήγησε στην επανάσταση, ο Λιαντίνης σημειώνει και μια δεύτερη εξίσου βασική:
"Τη δεύτερη αιτία της επανάστασης την εγέννησε ο εκφυλισμός του ήθους και της αγωγής, σαν αναγκαίο παρακολούθημα της άνεσης και της ευημερίας. Ο πλούτος γεννάει τον τύφο, και η αργία τα κακά. Ο παραδόπιστος Περσέας εκδικήθηκε τη Ρώμη, με ό,τι ακριβώς αγωνίστηκε να της στερήσει, και κείνη το πήρε μόνη της: με το θησαυρό της Μακεδονίας."
Ίσως εδώ να χρειάζεται μια παραπομπή στη Βικιπαίδεια για όσους αγνοούν τα ιστορικά γεγονότα. Ποιος δηλαδή ήταν ο Περσέας κλπ. Και που ειρήσθω εν παρόδω, ο τάφος του (του Περσέα) βρέθηκε το 2005 κάπου στην Ιταλία. Αυτό φυσικά και δεν μπορούσε να το ξέρει ο Λιαντίνης όταν έγραφε στο Πολυχρόνιο σχεδόν είκοσι χρόνια νωρίτερα για εκείνον...
Επιστρέφω όμως στην ουσία και συνεχίζω με το ανάγνωσμα από το Πολυχρόνιο:
"Οι αλλαγές στην οργάνωση της πολιτείας που εισηγήθηκαν οι Γράκχοι, και που άγγιζαν τον αναδασμό της γης στους ακτήμονες, την τακτική διανομή σιταριού στην πλέμπα της πόλης, την αναθεώρηση των αιτημάτων των κατοίκων της Ιταλίας, την αναδιοργάνωση του στρατού, την αναδιάρθρωση της δικαστικής αρχής, και την ανασύνθεση της Συγκλήτου, βασικά υπαγορεύτηκαν από το ανθρωπιστικό πνεύμα της Στοάς.
Η κληρουχική, η στρατιωτική, η συμμαχική, η σιτική, η δικαστική και η συγκλητική πτυχή της φωτεινής δράσης των Γράκχων εσκόπευε στο μακρυνό στόχο, να ιδρύσει τη νέα τάξη της ειρήνης και της κάρπωσης επάνω στην παλιά βάση της ηθικής υγείας και της πολιτικής αρετής, που σύνδραμαν τη Ρώμη στη φάση των θυσιών και της κατάκτησης."
Ήδη πιστεύω πως στο απόσπασμα αυτό θα βρήκατε κοινά στοιχεία με το σημερινό πολιτικό γίγνεσθαι. Εμείς βεβαίως ως Ελλάδα δεν είμαστε το αντίστοιχο της τότε Ρώμης. Αλλά για σκεφθείτε εδώ, τι ήταν και τότε η Ελλάδα; Μια επαρχία της Ρώμης. Σήμερα; Τι είναι σήμερα; Ή μάλλον ποια είναι η Ρώμη της εποχής μας; Κι αν απάντηση δε βρίσκουμε, ας ανοίξουμε τα Ελληνικά του Λιαντίνη. Όλως τυχαίως στην ίδια σελίδα, την 68... Ποια είναι η νέα Ρώμη; Όλα τα έγραψε αυτός ο άνθρωπος και όλα τα προέβλεψε... Εμείς, μόνο, που τυφλοί τον περιδιαβαίνουμε και θέλουμε πολλά Ρίχτερ για να ξυπνήσουμε και να καταλάβουμε τι έγραψε.
Έτσι λοιπόν είχαν τότε τα πράγματα στην παλιά Ρώμη. Επί Γράκχων. Το καζάνι της ταξικής αντιπαράθεσης έβραζε μα οι Γράκχοι βρήκαν τον τρόπο να εκτονώσουν την κατάσταση. Γιατί όπως συνεχίζει ο Λιαντίνης:
"Οι Γράκχοι κατανόησαν σωστά πως το ισοδύναμο του ανδρείος στον πόλεμο είναι το δίκαιος στην ειρήνη. Και πως η αρετή του πολίτη είναι η ανάποδη όψη της ευψυχίας του στρατιώτη. Η πολιτική σοφία, η ανάγκη για τάξη και ο ανθρωπισμός των στωικών παίδεψαν τη δημόσια πολιτεία και την ανμορφωτική βούληση των Γράκχων.
Την πολιτική αρετή στον Τιβέριο Γράκχο την εδίδαξε ο στωικός Βλόσσιος ο Κυμαίος. Όπως ακριβώς και ο στωικός Σφαίρος ο Βοσποριανός την είχε διδάξει στον Κλεομένη της Σπάρτης. Η παραβολή της ζωής των αδερφών Γράκχων με τη ζωή του Άγι και του Κλεομένη είναι από τις ευτυχέστερες ξυνωρίδες του Πλουτάρχου στους Παράλληλους βίους.
Και στις δύο περιπτώσεις η αγνότητα του ήθους των προσώπων και η στωική αγωγή οδήγησαν στο αίτημα της μεταρρύθμισης, στην ανάγκη της επανάστασης και στην αναξιοπάθεια του θανάτου των πρωταγωνιστών."
Ίσως και γιατί, συμπληρώνω στο τελευταίο, το θάνατο των πρωταγωνιστών, αν δε στοιχειώσουμε άνθρωπο, γεφύρι δε στεριώνει, όπως τραγούδησε η λαϊκή μας μούσα.
Εδώ όμως θα σταματήσω τη δική μου "ξυνωρίδα" των δύο εποχών. Θέλω να πιστεύω πως σας έπεισα να πιάσετε πάλι το Πολυχρόνιο τις μέρες αυτές. Και με το βάρος της νέας ματιάς να το μελετήσετε. Νομίζω πως στις σελίδες του θα βρούμε πολλές απαντήσεις για όλα τα αναπάντητα του καιρού μας. Αυτά που ο Κοσίγκα και ο κάθε Κοσίγκα έχουν κιόλας διαβάσει και προσπαθούν να οδηγήσουν τα υπόγεια ρεύματα ξανά στην κοίτη την παλιά που θα ξαναγεμίσει με εξουσία και χρήμα τα πουγκιά τους.
Το θέμα μου δεν είναι να σας στείλω θηρευτές του πόρου που άλλη κοίτη των γεγονότων θα ανασκάψει. Όχι. Αυτό δεν είναι έργο του ερευνητή και του μελετητή αλλά του επαναστάτη. Αν και συγκοινωνούτα δοχεία στέκονται οι δύο ρόλοι. Όπως και των στωικών δασκάλων και των μαθητών τους. Όπως του Αριστοτέλη και του Αλέξανδρου. Αυτή και μόνο την κλωστίτσα της επανάστασης μπορούμε εμείς να κινήσουμε στη μεγάλη σκηνή... Και είναι αρκετή. Πιστέψτε με. Αρκεί να γίνεται με νου και γνώση.
Όπως με νου και γνώση μας άφησε ο Λιαντίνης το Πολυχρόνιο. Που πολιτική διαθήκη του το διαβάζω. Και υπότιτλο θα έβαζα "Ο πολιτικός Λιαντίνης".
Δεν είναι στις σελίδες του μόνο η σκονισμένη ιστορία της παλαιάς Ρώμης. Αλλά η πέρα από εποχές Αιώνια επιστροφή στο όμοιο, αυτή που κουρταλεί και πάλι τη θύρα του χρόνου. Ορίστε! Να περάσει η αφεντιά της! (Γκέμμα, 224)
ΟΙ ΛΕΙΜΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
Η Ρωμη που ποτε δεν επεσε...Η μεγιστη Ρωμη με τα ωραια της και τα φρικαλεα...
ΑπάντησηΔιαγραφήΠου αγγιξε το ελληνικον και προσπαθησε να μετατρεψει σε αυτοκρατορια, χανοντας το μετρον...
Οταν η Πυδνα εχαθη ακολουθησε η Σελευκεια και μετα η Αλεξανδρεια...Μονο καποιο ελληνο-ινδικο κρατος του Μεμνωνος επιβιωσε εως το 10 μ.Χ. που γεννησε τον βουδισμο μαχαγιανα με γλωσσα ελληνικη.
Αυτη ισως ειναι και η μεγαλυτερη αποδειξη της επιρροης του ελληνικου πνευματος, ανεκαθεν υπηρξε ο φωταγωγος του σκοτεινου παγκοσμιου κοσμου.
Καλειται να αφυπνιστει και παλι το ομορφο και το αξεπεραστο.
Ας ελπισουμε, καποια στιγμη...