Στο φεγγερό κέλυφος του μυδιού...

Στο φεγγερό κέλυφος του μυδιού...

Έχουμε σκεφτεί τι μπορεί εκεί να κρύπτεται;

Και τι μπορεί να "έκρυψε" εκεί ο Λιαντίνης; Γιατί δικός του είναι ο στίχος. Και το δικό του ευήκοον ους συνέλαβε τον απόηχο του χρόνου του αμίλητου να ασπαίρει - να σπαρταρά - σε τέτοια φέγγη...

"Στο φεγγερό κέλυφος του μυδιού

ασπαίρει η παντοδυναμία του αμίλητου χρόνου."

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ

ΟΙ ΩΡΕΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ

Ο λαός μας τη φράση "κλειστός σαν μύδι" την έχει καταγράψει εδώ και καιρό. Ξέρετε λοιπόν όλοι τι σημαίνει. Και μύδια οι περισσότεροι θα έχετε δει να ανοίγουν:

Τέτοια μύδια είναι για τα ταβερνάκια όμως και τις χαλαρές ώρες στις παραλίες...

Και άδικα ίσως δεν έπλασαν την ομόηχη λέξη. Τα μήδεα τα λαχνήεντα, που αρχίδια βαρβάτα και βάρβαρα τα εξηγάνε, όπως μας λέγει ο Λιαντίνης στη Γκέμμα. Ας αφήσουμε λοιπόν τα μήδεα τα λαχνήεντα και άλλο λαχνί να τραβήξουμε. (Γκέμμα, 143, 145 )

Να γυρίσουμε λέω στο φεγγερό κέλυφος του μυδιού... Τι άλλο μπορεί εκεί να περιμένει υπομονετικά το χρόνο να σημάνει;

Ίσως και τίποτα. Ή το ΤΙΠΟΤΑ...

Αν δεν το ανοίξουμε το μύδι και εξακολουθούμε να ασχολούμαστε ως Μήδοι με τα μήδεα... πού να ξέρουμε;

Ξέρετε πώς έλεγαν στο χωριό μου κάποτε τα μύδια; Κοράτσες. Ναι, κοράτσες. Αυτό το κέρδος μου προχτές στο τραπέζι της Λαμπρής.* Κάπου ανάμεσα στη σαλάτα και στο κατσικάκι και στους προβληματισμούς για το μέγιστο κακό από το αλάτι μάς προέκυψε και ο προβληματισμός για το άλας της γης. Και τότε έλαβε το λόγο ο πατέρας - μανιώδης συλλέκτης λέξεων και εθίμων του τόπου μας - για να εξηγήσει σε μας τους νεότερους και απληροφόρητους τον αγώνα της παλιότερης γενιάς να εξασφαλίσουν έστω και λίγο αλάτι.

Ταξίδευαν λέει ως τη Σαγιάδα. Την παραθαλάσσια θεσπρωτική πολίχνη. Εκεί εύρισκαν το πολύτιμο αλάτι και το φόρτωναν στα ζα ως θησαυρό μεγάλο. Αλάτι φυσικό. Όχι πλυμένο και βιομηχανικό σαν το σημερινό στα δικά μας ντουλάπια της κουζίνας.

Σαν έφταναν τα σακιά στο χωριό, οι γυναίκες αναλάμβαναν τα υπόλοιπα. Και έτσι που ήταν το αλάτι αυτό, εύρισκαν συχνά ανάμεσα στους κόκκους και μικρά όστρακα, κυρίως μύδια. Άνθρωποι του βουνού, που δεν είχαν δει ποτέ τους θάλασσα, τα θεωρούσαν τούτα τα μύδια το ίδιο πολύτιμα με το αλάτι κι ας μην έκρυβαν άλλους θησαυρούς. Τα έπαιρναν λοιπόν και τα τρύπαγαν και τα έφτιαχναν στολίδια για τις κοτσίδες των κοριτσιών. Ίσως έτσι και προέκυψε το όνομά τους: κοράτσες. Αφού τα μύδια τούς ήταν άγνωστα ακόμη και ως όνομα.

Νομίζετε ξεστρατίσαμε από την κουβέντα μας για τα νυκτερινά φέγγη* και το φέγγος του Λιαντίνη; Καθόλου. Στο ίδιο περιδέραιο δένουμε μικρές μικρές πληροφορίες που φτάνουν μπροστά μας ανέλπιδα και τυχαία μερικές φορές.

Ελάτε λοιπόν να δούμε τώρα και άλλα μύδια:

Αυτά που τα λένε και μαργαριτοφόρα.

Όλη τη μέρα χτες αναζητούσα ένα στίχο που μου είχε καρφωθεί στο μυαλό. Κι όταν τον βρήκα και έγραψα τα καθέκαστα, φςςςςςς εξαφανίστηκε το κείμενο από ένα λάθος πλήκτρο. Προς γνώση και συμμόρφωση ή και γιατί έτσι η μοίρα θέλησε. Να διαβάσω πριν για το φεγγερό κέλυφος του μυδιού. Κάθε πράγμα για να συμβεί θέλει τον καιρό του..

Ο στίχος είναι ο εξής:

"Αντίκρια μου και αντίκρια σου, κι αντίκρια στο φεγγάρι

Εκεί έχουν κρύψει το ψηφί και το μαργαριτάρι."

Θα τον βρείτε στο Νηφομανή του Δ. Λιαντίνη. Σελίδα 139. Μοιάζει τελείως ξεκρέμαστος εκεί που βρίσκεται, αρχή και πρόλογος στο κεφάλαιο με τον τίτλο ΕΔΩ - ΩΔΕ. Ένα από τα Χορικά του Λιαντίνη, το δεύτερο στη σειρά. Το περιεχόμενο μιλά για τους αμαθείς και τους ημιμαθείς. Για την απλή σοφία του λαού και το Θεόφιλο και την άλλη σοφία, την κατακτημένη, που πλούτισε ολοζωής ο Σεφέρης και όσοι ακολουθούν την ίδια στράτα.

Και άλλες φορές ακουρμάστηκε ο Λιαντίνης τον ίδιο στίχο. [...] Τον ακουρμάστηκε λέει το στίχο να του τον κελαηδούν αηδόνια... Για το φεγγάρι και το μαργαριτάρι.

Ήρθε όμως η ώρα να μπούμε πιο βαθιά στο θέμα. Να μελετήσετε πριν παρακαλώ το υλικό που θα βρείτε ΕΔΩ. Και μη σκάτε που στήνω πάλι "δοκίμια". Είναι πολλοί εκείνοι που τέτοια δοκίμια τα αφήνουν στο διαδίκτυο για να τα βρίσκουμε και οι άλλοι και να φωτιζόμαστε. Κάποτε τα έκρυβαν στο φεγγάρι. Τώρα είναι το διαδίκτυο ο χώρος της δικής μας γενιάς. Κι αυτός ο τύπος που έφτιαξε το αφιέρωμα που σας έστειλα να μελετήσετε, έχει κάνει εξαιρετικότατη εργασία. Να τη διαβάσετε παρακαλώ ολόκληρη. Μέχρι κάτω. Και για την Ηρώ και για το Λέανδρο. Διαβάστε μετά και πάλι το ΑΣΤΕΡΑΚΙ του Παπαδιαμάντη. Να δείτε τι ωραίο κολιέ φτιάχνεις έτσι από αστεράκια και αστέρια...

Θα βρείτε όμως εκεί και το Θησέα. Ίσα ίσα για να ξαναγυρίσουμε στα καθ' ημάς. Αλήθεια, ξέρετε με ποιο άλλο όνομα είναι γνωστή η Γκέμμα; Μιλώ για το αστέρι το φωτεινότερο στο στέμμα της βασιλοπούλας που ερωτεύτηκε το Θησέα και μετά έπεσε στον έρωτα του Διονύσου. Έτσι και βρέθηκε στ' αστέρια. Με το Βόρειο Στέφανο ή Coronae Borealis. Επισκεφθείτε τη Βικιπαίδεια. Στο λήμμα Αλφέκκα. Και διαβάστε και αυτό πολύ προσεκτικά.

Τι σημαίνει Αλφέκκα; Είναι λέει φράση από τα αραβικά και σημαίνει ο φωτεινός του πιάτου! Μήπως σαν και ετούτο το φωτεινό:

Κι επίσης: Το στεφάνι του Βόρειου Στεφάνου οι Άραβες είχαν παρατηρήσει πως ήταν σπασμένο. Ανοιχτό δηλαδή και όχι ολόκληρο. Να θυμίσω και το στίχο του Λιαντίνη:

"σκορπίζεται σα φέγγος σπασμένου φεγγαριού";

Και ακουρμαστείτε και πάλι τους στίχους του δημοτικού τραγουδιού. Αντίκρια στο φεγγάρι εκεί έχουν κρύψει το ψηφί και το μαργαριτάρι.

Ελπίζω στο μεταξύ βρήκατε πώς αλλιώς ονομάζεται η Γκέμμα: Μαργαρίτα. Δηλαδή το μαργαριτάρι του στέμματος, της κορώνας της Αριάδνης. Και πώς ονομάζεται και το πρώτο κεφάλαιο της Γκέμμας του Δημήτρη Λιαντίνη;

Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ

Ένα μαργαριτάρι λοιπόν. Σε φεγγερό κέλυφος μυδιού που καρτερεί να το ανοίξουμε και να βρούμε όλα τα δώρα που κρύβει. Αντίκρια μου και αντίκρια σου και αντίκρια στο φεγγάρι...


______________________________

για τις κοράτσες...

Οι πληροφορίες για τις κοράτσες, είναι από την ανέκδοτη μελέτη του Θεόφιλου Λαμπρίδη και την καταγραφή του γλωσσικού ιδιώματος του Πολυδρόσου Θεσπρωτίας.

* Αναδημοσίευση από το φόρουμ HOMA EDUCANDUS, με ημερομηνία ανάρτησης 22/4/2009 και τίτλο θέματος: ΝΥΚΤΕΡΙΝΑ ΦΕΓΓΗ (φράση από τον Πλάτωνα)