Η τελευταία άνοιξη... βαστάζοντας Επιτάφιο και Ανθεστηριώνα
Η τελευταία δική του άνοιξη μας κράτησε σε μελέτη και στοχασμό. Για τα δέκα χρόνια από τότε που έφυγε... Την 1η Ιούνη του 1998.
Κι όσο η "Μεγάλη Μέρα" πλησιάζει τόσο περισσότερο νιώθουμε απορία και το ΑΙΝΙΓΜΑ του να στέκεται γιγάντιο. Κι αν κάτι μας δίδαξε αυτό το οδοιπορικό είναι να απορρίψουμε κάθε τι το αυτονόητο στην υπόθεση Λιαντίνη. Καμία απάντηση για το τέλος του χωρίς απόδειξη. Επιλέγουμε το δρόμο της συνεχούς αναζήτησης. Όχι της εύκολης απάντησης.
Κι ήταν αυτός ο δρόμος, και οι συνοδοιπόροι που αξιωθήκαμε, ΔΩΡΟ μεγάλο στον αγώνα να προσεγγίσουμε την αλήθεια. Από το φόρουμ HOMA EDUCANDUS, το χώρο διαλόγου της ομάδας που στηρίζει και το BLOG ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, αντιγράφουμε ένα σημαντικό στοιχείο που μάθαμε. Ένα ακόμη ψήγμα αλήθειας. Αφορά τα ευρήματα στη "σπηλιά" του Λιαντίνη:
Φωτεινή :
Διώνη, το κασετόφωνο τύπου AIWA περιείχε μια κασέτα η οποία περιλαμβάνει μαγνητοφωνήσεις από το τρίτο πρόγραμμα κλασικής μουσικής, όχι όμως Μπετόβεν και Eroica, και τη φωνή του Λιαντίνη να απαγγέλει τον "Πραματευτή" του Γρυπάρη.
Το θέμα είναι όμως άλλο. Το κασετόφωνο είχε εξαφανιστεί από το συρτάρι που φυλασσότανε από τις 28.5.1998 και δεν ξαναεπέστρεψε στο συρτάρι, ώστε να φύγει πάλι την 1.6.1998.
Για τις απορίες που το στοιχείο αυτό προσθέτει, συνεχίζεται ο διάλογος στο φόρουμ. Εδώ θα περιοριστούμε στην ανάρτηση του ποιήματος του Γρυπάρη. Στον "Πραματευτή" του. Που είναι το τελευταίο ηχητικό μήνυμα που θέλησε να μας αφήσει ο Λιαντίνης. Η αξία του τεράστια όχι μόνο γιατί είναι το τελευταίο, αλλά και για το περιεχόμενο:
Ο Πραματευτής του Γιάννη Γρυπάρη
Ήρθε απ' τη Πόλη νιος πραματευτής
με διαλεχτή πραμάτεια,
μ' ασημικά και χρυσικά
και με γλυκά τα μαύρα μάτια.
Κι οι νιες ποθοπλαντάζουν του χωριού
στις πόρτες και στα παρεθύρια,
κι οι παντρεμμένες ξενυχτάν
για τα σμιχτά γραφτά του φρύδια.
Τρίζωστη ζώνη ολόχρυση φορεί
σε δαχτυλίδι-μέση,
και πια η ωραία χήρα δε βαστά:
-"Πραματευτή, πολύ μ' αρέσει
η ζώνη που φορείς κι ό,τι να πεις
σου τάζω κι άλλα τόσα..."
-"Δε τη πουλώ μ' ουδέ φλουριά
μ' ουδ' όσα κι άλλα τόσα γρόσα.
Έτσι ωραία, -ωραία πως να σε πω,
ρόδο ή κρίνο;-
ένα μου κόστισε φιλί
κι όπου βρω δυο τη δίνω..."
-"Σύρε ταχιά στην Ώρια τη σπηλιά,
πραματευτή με τα ωραία μάτια,
και κει σου φέρνω τη τιμή
και παίρνω τη πραμάτεια".
Τραβά ταχιά στην Ώρια τη σπηλιά
και στου μεσημεριού τη ντάλα
φτάνει στην Ώρια τη σπηλιά
σε μούλα χρυσοκάπουλη καβάλλα.
Δένει τη μούλα στη ξυνομηλιά
που σκιώνει μπρος στο σπήλιο,
στα μάτια του που τον πλανάν
βάζει συχνά το χέρι αντήλιο
και τρώει και τρώει τη στράτα του χωριού,
δε φαίνεται κι ουδέ γρικιέται
και μπαίνει μέσα στη σπηλιά
κι αποκοιμιέται...
Μέσα στη στοιχειωμένη τη σπηλιά
που αποσταμένος γέρνει,
ύπνος τις φέρνει, ύπνος τις παίρνει:
Νεράιδες περδικόστηθες στητές
και μαρμαροτραχήλες,
ανίσκιωτα κορμιά αδειανά,
διανέματα κι ανατριχίλες,
στις κομπωτές πλεξούδες των φορούν
νεραϊδογνέματα και πολυτρίχια
κι έχουνε κρίνους δάχτυλα
ροδόφυλλα για νύχια
και χρυσομέταξα μαλλιά
κι ελιόμαυρες λαμπήθρες
-τέτοιες με μέλι σύγκαιρο μεστές
οι Υβλαίες κερήθρες.
Και μια, η Εξωτέρα, η Παγανή,
παγάνα του θανάτου,
χτυπά τον νιό πραματευτή
και παίρνει τα συλλοϊκά του.
Τώρα στη χώρα ο νιος πραματευτής
κλαίει και λέει πάλι κείνο:
-"Ένα μου κόστισε φιλί
κι όπου βρω δυο τη δίνω,
τη ζώνη πόπλεξε η καλή -ω ένα φιλί,
η αρρεβωνιαστικιά μου-
με πλάνεσε μια ξωτικιά στη ξενητειά
και πήρε τα συλλοϊκά μου"!
Την ανάρτηση του ποιήματος στο φόρουμ έκανε η χρήστης Λουκία Σοφού. Συντονίστρια του φόρουμ και ένας από τους ανθρώπους που προσπαθούν με τάξη και κλιτότητα να προσεγγίσουν το λόγο του Λιαντίνη. Αξίζει όμως να διαβάσετε και την απάντηση που κατέθεσε εκεί η αγαπημένη μας Φωτεινή, ένας άνθρωπος που με τις τεράστιες γνώσεις που διαθέτει γύρω από το Λιαντίνη μας έχει πολλές φορές βοηθήσει στο δύσκολο ταξίδι μας στο έργο του και στη ζωή του:
Λουκία,
Ο Πραματευτής του Γρυπάρη που επέζησε ως δημοτικό τραγούδι γράφτηκε το 1899 στις Σπέτσες. Πρόκειται για έμπνευση του ποιητή στηριγμένη σε ένα μύθο κυπριακού δημοτικού τραγουδιού με τίτλο «Άσμα πραγματευτού δηχθέντος υπό όφεως». Όμως ο Γρυπάρης ανανεώνει με τη δική του χάρη το κυπριακό τραγούδι.
Το ποίημα έχει τρεις ενότητες.
1. Η συνάντηση και το παζάρεμα της ζώνης.
2. Η άφιξη του πραματευτή στη σπηλιά και η αγωνία της αναμονής.
3. Το τραγικό χτύπημα του νου του πραματευτή.
Ακολουθεί ο επίλογος, το μοιρολόι του τραγικού νέου στην πλάνη της ξενιτειάς. Η «ζώνη η τρίζωστη» εκπροσωπεί συμβολικά την αξία της πίστης που κινδυνεύει να πλανηθεί, δεν έχει τιμή η ζώνη γιατί είναι πλεγμένη από τα χέρια της αρραβωνιαστικιάς του που περιμένει το γυρισμό του από τη χώρα. Η ζώνη είναι το κεντρικό σύμβολο του ποιήματος. Με αυτή τη ζώνη τελειώνει και το ποίημα με το παράπονο «με πλάνεψε μια ξωτικιά στην ξενιτειά και πήρε τα συλλοϊκά μου».
Το πρώτο μέρος του ποιήματος είναι ερωτικό, ειδυλλιακό. Το δεύτερο με τη σπηλιά και την αναμονή δραματικό (τη σπηλιά τη συνδέει με την Ώρια, για να δείξει το μαγικό χαρακτήρα. Επίσης η μούλα στη ξυνομηλιά είναι σύμβολο του δένδρου της γνώσης του καλού και του κακού). Η άπιστη στην υπόσχεσή της χήρα δεν φαίνεται να έρχεται και επιτείνει την αγωνία του. Έτσι κουρασμένος μπαίνει στη σπηλιά και αποκοιμιέται.
Στο τρίτο μέρος ο νέος χτυπημένος από τη μοίρα αντιμετωπίζει το χαμό, γιατί ο γυρισμός του είναι πια αδύνατος. Είναι πια δέσμιος των Νεράιδων που κυριαρχούν στη σπηλιά. Ο ποιητής τις περιγράφει τόσο ζωντανά, προκειμένου να φανερώσει την καταλυτική τους δύναμη πάνω στο λογισμό του νέου. Η τελευταία μάλιστα η «εξωτέρα η παγανή» έχει καταστροφική ομορφιά, τρελλαίνει τον πραματευτή, είναι η παγάνα του θανάτου. Αυτή η παγανή συναιρεί στη μορφή της την ωραία χήρα, τη μαγεία της ξενιτειάς. Και στον Επίλογο ο νέος με σύθαμπο λογισμό θρηνεί για το δράμα της ξενιτειάς που σαγηνεύει και ξελογιάζει.
_______________________
- ΣΗΜΕΙΩΣΗ 11/2/2010: Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το blog ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ. Ημερομηνία αρχικής ανάρτησης: 24/5/2008
ΟΙ ΛΕΙΜΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου