- Κύριε καθηγητά, διάβασα στο βιβλίο σας "Τα Ελληνικά" τη λέξη "λέπας" και δεν ξέρω τι σημαίνει. Την έψαξα και σε λεξικά μα δεν τη βρήκα.
- Στο Liddel - Scott κοιτάξατε, δεσποινίς;
Αυτό και μόνο καταδέχτηκε ο Λιαντίνης να μου απαντήσει! Πέντε λέξεις και εξήγηση καμία. Κοκκίνισα, θύμωσα, πείσμωσα. Δεν καταδέχτηκα κι εγώ από τότε να τον ξαναρωτήσω τίποτε πια. Ούτε καν να του απευθύνω το λόγο. Ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά που του μίλησα άλλο που δεν έχασα ούτε μία ώρα του και που ρουφούσα την κάθε του λέξη όπως ο διψασμένος ταξιδιώτης στην έρημο το νερό της ολόδροσης πηγής που θα πετύχει ξαφνικά στο δρόμο του.
Εκείνο το λέπας όμως συνέχιζε να με καίει και να με τσουρουφλίζει. Ένα που για μεγάλο διάστημα συνέχιζα να μην ξέρω τι σημαίνει, άλλο που δεν ήξερα τι είναι αυτό το Liddel - Scott και άλλο και χειρότερο που καταλάβαινα ότι είχα πρόβλημα με τα Ελληνικά και χρειαζόμουν σκληρή δουλειά.
Τα χρόνια πέρασαν, ο Λιαντίνης έφυγε κι εγώ μπορεί πολλά να είχα μάθει στο μεταξύ αλλά εκείνο το λέπας το είχα αφήσει στην άκρη να μου κρατάει την απορία ζωντανή και να με τσιγκλάει και να με θυμώνει. Όχι πια με το Λιαντίνη, με τον εαυτό μου θύμωνα. Γιατί δικό μου ήταν το λάθος και το είχα πλέον παραδεχτεί. Μα να ενοχλήσω κοτζάμ Λιαντίνη για τέτοιο θέμα; Μωρέ καλά μου έκανε και με έστειλε αδιάβαστη.
Κάποτε εδέησε ο καιρός και σήμανε η ώρα να μάθω επιτέλους το λέπας. Και μάλιστα το ακραίο λέπας όπως ακριβώς το αναφέρει ο Λιαντίνης στα Ελληνικά του, σελ. 57 - 58:
"Ποιος είναι ο καλύτερος στίχος της νεοελληνικής ποίησης; Κατά περίπτωση πολλοί είναι, θα ειπούν πολλοί. Ωστόσο εγώ θα απαγγείλω έναν για όλες τις περιπτώσεις:
Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη.
Αν βάλετε το στίχο αυτό δίπλα σε οποιονδήποτε άλλο και δεν τον βρείτε να υπερέχει, σίγουρα θα τον βρείτε να μην υπολείπετε. Το πολύ - πολύ θα τον μετρήσετε ίσο στα καράτια. Νερό στο νερό, χρυσάφι στο χρυσάφι, φως στο φως. Και περιπλέον είναι ο πιο ελληνικός.
Ο στίχος αυτός του Σολωμού από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους είναι η Ελλάδα. Είναι η λάμψη, η εμορφιά, η ανδρεία, η τιμή, ο θάνατος, η παντοσύνη. Και η αλήθεια ολόκληρη.
Τα δύο λαμπρά παλικάρια που χορεύουν στο ηλύσιο φως ανασταίνουν το Διόνυσο και τον Απόλλωνα. Τους αρχαίους θεούς που με τα χημικά στοιχεία τους, το απολλώνειο και το διονυσιακό, γεννήσανε την αττική τραγωδία.
Και δεν κουράστηκα να το καταθέτω: η αττική τραγωδία είναι το ευγενικότερο προϊόν που έσωσε να δώσει το ανθρώπινο πνεύμα. Από την εποχή της δημιουργίας του κόσμου ως τη συντέλεια του ανθρώπου.
Ερωτά λοιπόν κανείς, είναι πολιτική ποίηση αυτός ο στίχος του Σολωμού; Και βέβαια είναι. Γιατί τον έπλασε η ψηλότερη ώρα της πολιτικής ιστορίας μας. Η μεγάλη επανάσταση του '21. Και μάλιστα ο ανθός της. Το Μεσολόγγι, που είναι το άωτον άκρο και το ακραίο λέπας της Επανάστασης.
Γιατί το δεύτερο Μεσολόγγι της Εξόδου είναι η κορόνα του '21. Όπως ο Παρθενώνας είναι η κορόνα της Ακρόπολης. Και όπως ο Βόρειος Στέφανος των αστερισμών είναι η κορόνα του ουρανού."
Χρειάστηκε λοιπόν να φύγει ο Δάσκαλος κι εγώ να αποκτήσω επιτέλους τη Γκέμμα του, να διαβάσω εκεί για το Βόρειο Στέφανο και να μείνω άλαλη φτάνοντας στο κεντρικό κεφάλαιο του βιβλίου, στο Εδώ Μεσολόγγι. Τότε και άστραψε το φως και γνώρισα και τον εαυτό μου και το ακραίο λέπας του Λιαντίνη. Και τότε εννόησα πλήρως τη στάση του στην α-πορία μου, εκείνο το φθινοπωρινό απόγευμα του 1992 στο Μαράσλειο.
Για να καταλάβεις καλύτερα τι εννοώ κάνε κλικ εδώ
http://liantinis-o-daskalos-mas.blogspot.gr/2010/02/blog-post_2737.html
να διαβάσεις σε μια παλιότερη ανάρτηση τι άλλο συνέβη εκείνο το φθινόπωρο. Που εμείς ανίδεοι και χορτάτοι ανακαλύπταμε ότι υπάρχει Λιαντίνης κι εκείνος ξεκινούσε το Ορειπορικό του. Με ημερομηνία πρώτης ανάβασης την 28η Οκτωβρίου 1992! Είναι για τούτη την ανάβαση, την πρώτη, που θα γράψει στο Εδώ Μεσολόγγι τη φράση:
- Έλεος, βουνέ! δε σε υποφέρω.
Και ειλικρινά ιδέα δεν έχω πότε ακριβώς τον πλησίασα στην έδρα του και τον ρώτησα για το λέπας. Σίγουρα το φθινόπωρο του 1992. Τρέμω να σκεφτώ πως η μοίρα το θέλησε να γίνει τότε ακριβώς που εκείνος είχε κιόλας πάρει το δρόμο για το προσωπικό του ακραίο λέπας. Και πάω κι εγώ σε στιλάκι "τρεις γελούν και δυο χορεύουν" και τον ρωτάω για το λέπας! Τι να μου απαντήσει; Τι άλλο πάρεξ να με στείλει να ανακαλύψω μονάχη μου το δρόμο για το δικό μου λέπας!
Και είχα και το θράσος να του θυμώσω. Εκείνος; Πώς άραγε να αισθάνθηκε με μια τέτοια ερώτηση; Σαφώς και δε θα το μάθω ποτέ. Δίκαιο. Αφού και εκείνος δεν έμαθε ποτέ σε τι περιπέτεια ολοζωής έβαλε έναν άνθρωπο με εκείνες τις πέντε του λέξεις.
Είναι βέβαια αλήθεια πως το Νοέμβριο του 1996, κι έχοντας δυο χρόνια πριν αποφοιτήσει από το Μαράσλειο, ξαναπήγα εκεί να ακούσω για μια ακόμη φορά Λιαντίνη. Ήταν, δίχως να το ξέρω, και η στερνή. Πήγα λοιπόν αποφασισμένη να του μιλήσω. Να τον ευχαριστήσω για όσα με τη διδασκαλία του μου πρόσφερε. Να του πω και για το λέπας. Και για την Κύπρο που είχα γνωρίσει στο μεταξύ και τον αγαπημένο του Σεφέρη που τόσο ένιωσα εκεί. Για τις Πλάτρες και τα αηδόνια, για την Αγιάναπα, για τον κοίλο Ερμή και την κυρτή Αφροδίτη, για το ένα πουκάμισο αδειανό...
Πόσα και πόσα ήθελα να του πω. Μα η μοίρα αλλιώς αποφάσισε. Εκείνη η μέρα ήταν μια τραγική εμπειρία και για το Λιαντίνη και για όσους τον αγαπούσαμε και βρεθήκαμε στο Μαράσλειο και τη μοιραστήκαμε μαζί του. Οι θεούσες και οι χριστιανομαθημένοι είχαν σηκώσει επανάσταση και απαιτούσαν με φωνές να απομακρυνθεί ο άθεος καθηγητής από τη σχολή. Πού να βρω λοιπόν τη δύναμη να του μιλήσω, να τον πλησιάσω. Άκουσα μαζί με όλους τους άλλους που τον λάτρευαν την παράδοση, στο αμφιθέατρο της σχολής, σε ένα κλίμα κατάνυξης που μύγα να πέταγε θα ακουγόταν, και δεν τόλμησα να ξανακάνω το ίδιο λάθος δεύτερη φορά. Δεν τόλμησα να πλησιάσω την έδρα του και να τον απασχολήσω. Ούτε καν για να του πω πόσο σημαντικός ήταν για μένα. Να πω έστω μονολεκτικά ένα ευχαριστώ...
(Αυτό πληρώνω από τότε, που δε βρήκα το θάρρος ούτε για μία λέξη, γράφοντας κατεβατά για το Λιαντίνη. Εξιλεώνομαι... )
Πέρασε λοιπόν ο καιρός. Έγιναν πολλά. Βρήκα και τι σημαίνει το λέπας όχι όμως στο Liddel - Scott. Που στο μεταξύ έμαθα ότι είναι λεξικό και μάλιστα το καλύτερο της ελληνικής. Μα δεν το απέκτησα ποτέ.
Φέτος όμως τα Χριστούγεννα, μπαίνοντας σε ένα βιβλιοπωλείο στη Στοά Βιβλίου, βλέπω στο ράφι το λεξικό. Μου έκανε εντύπωση που ήταν μόνο ένας τόμος. Επιτομή μου εξήγησαν. Και σε καλή τιμή. Γύρω στα 80 ευρώ, προσφορά... Δεν τα είχα. Είπα θα πάω άλλη μέρα. Τελικά όμως η μοίρα αποφάσισε και πάλι τα δικά της. Και ακούστε τι.
Η αγαπημένη μου Λου με κάλεσε να την επισκεφθώ στο σπίτι της. Κι άλλες φορές την είχα συναντήσει μα όχι στο σπίτι. Αυτή τη φορά όμως επέμενε να πάω στην Κηφισιά. Να μου μιλήσει για το Λιαντίνη αλλά και να μου δείξει χίλια πράγματα από εκείνον. Και έτσι και έγινε. Πήγα και μιλήσαμε με τις ώρες. Και μου έδειξε και μου έδωσε πόσα πράγματα από το Δάσκαλο. Κάποια τα πήρα, κάποια ντράπηκα και είπα πως πρέπει να μείνουν εκεί, στο σπίτι του. Λέξεις δεν υπάρχουν να την ευχαριστήσω. Και για όσα μου εμπιστεύθηκε και για όσα μου έδειξε και για όσα μου έδωσε και βεβαίως για την τόσο ζεστή της φιλοξενία.
Εκεί λοιπόν και τότε, μπαίνοντας στο δωμάτιο που χρησιμοποιεί για γραφείο, πρόσεξα στη βιβλιοθήκη το Liddel - Scott! Το κανονικό, το πεντάτομο! Η καρδιά μου χοροπήδησε. Είκοσι χρόνια μετά βρισκόμουν μπροστά στο βιβλίο που με έστειλε να διαβάσω ο Λιαντίνης!
Της ζήτησα την άδεια να το ανοίξω. Να γίνει πράξη αυτό που με συμβούλεψε ο Δάσκαλος. Να βρω το λέπας. Να διαβάσω εκεί, στο δικό του λεξικό, την ερμηνεία της λέξης. Κι ας την ήξερα πια από άλλες πηγές...
Μου έκανε το χατίρι. Και όχι μόνο. Πήρε το λεξικό και μου έβγαλε φωτοτυπία τη σελίδα.
Απ' αυτή τη φωτοτυπία και οι φωτογραφίες που ακολουθούν:
Είκοσι ολόκληρα χρόνια. Για να κατακτήσεις μια λέξη! Μια απόκρημνη πέτρα. Ένα ακραίο λέπας!
Στο δρόμο του γυρισμού χοροπηδούσα. Όχι από το κρύο που ήταν τσουχτερό. Μα από τη χαρά μου. Και ήθελα να φωνάξω, να το ακούσει ο Δάσκαλος. Πως ναι, μπορεί να πέρασαν είκοσι χρόνια αλλά επιτέλους κοίταξα στο Liddel - Scott! Γιατί κάθε πράγμα έχει τον καιρό του. Και μόνο σαν έρθει η ώρα του γίνεται. Και σημασία δεν έχει το φτάσιμο. Μα το ταξίδι. Το ωραίο ταξίδι!
ΟΙ ΛΕΙΜΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου