Προχτές, ήταν θαρρώ τα Φώτα των χριστιανών, άλλο γυρεύοντας στο αλωνάκι του διαδικτύου, συνάντησα ετούτο το σχόλιο:
- Σπουδαία βιογραφία. Φωτίζει τη ζωή του μεγάλου στοχαστή χωρίς υπερβολές!
Σχόλιο αφημένο σε σελίδα μεγάλου βιβλιοπωλείου και κάτω από το προτεινόμενο για το καλάθι των επισκεπτών βιβλίο. Διαφήμιση δηλαδή. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που βγαίνει η κάθε κυριούλα στο γυαλί και πλένει τα άπλυτα του γιου της με μια σπουδαία σκόνη καθαρισμού για να πείσει κι εμάς τις άλλες την ίδια σκόνη να χρησιμοποιούμε.
Εν προκειμένω το λερωμένο κι άπλυτο ήταν η ζωή του μεγάλου στοχαστή. Που μια σπουδαία βιογραφία την κάνει "λαμπίκο". Ρίχνει άπλετο το φως και την παραδίδει σε κάθε ενδιαφερόμενο. Έτοιμη προς κατανάλωση.
Ποιου τη ζωή; Του Λιαντίνη. Το Λιαντίνη αφορούσε η σπουδαία βιογραφία.
Και πριν προλάβω να σκεφτώ ότι ανάγκη ο ήλιος δεν έχει να φωτιστεί, το σχόλιο προλαβαίνει να μου αποκλείσει τις υπερβολές. Χωρίς υπερβολές! Και βάζει και θαυμαστικό.
Την ίδια μέρα, σε κάποια της πατρίδας μας γωνιά, αυτής που ο Λιαντίνης αποκάλεσε Φωτονερόπετρα, συνέβη γεγονός τι πρωτοφανές. Ανετράπη λέμβος που μετέφερε τον ιερέα εκείνου του τόπου, όστις πιστός στας παραδόσεις είχε εξέλθει στα ανοιχτά μετά της αγιαστούρας του να εκδιώξει τα τελώνια της θαλάσσης, να επιτελέσει ούτως ειπείν τον αγιασμό των υδάτων. Και πού παρακαλώ; Στη σκιά του Ολύμπου...
- Το έκανες, Ποσειδώνα μου, το θαύμα σου, ψιθύρισα...
Και αν ήμουν Παπαδιαμάντης ήθελα γράψω ολάκερο διήγημα. Μα δεν είμαι. Ούτε και άνεμος και ποταμός να αστράψω και να βροντήξω όπως το έκαμε κάποτε ο Δάσκαλος Λιαντίνης μιλώντας για τον κώλο του Μαρουσιού:
"Ένας παπάς, και κρητικός μάλιστα, στη μητρόπολη Κορίνθου, με κοίταζε κάποτε γλαρωμένος.-Τι βλέπεις παπά;-Έχω ένα όραμα, μου λέει. Να μαζέψω κάποτες λεφτά από τους ομογενήδες. Να σηκώσω εδώ στον Ισθμό, μπαίνοντας στο Μοριά να το βλέπουν ούλος ο κόσμος, ένα άγαλμα του απόστολου Παύλου. Ίσαμε πενήντα πήχες ψήλος, και βάλε.-Σαν το άγαλμα της Ελευθερίας ε; του κάνω.- Έτσι μου λέει. Κι όλο έπαιρνε φωτιά.-Και γιατί του Παύλου, δηλαδή; Και τόσο πελώριο.-Μα.... για τις Προς Κορινθίους ντε!-Τον ξέρεις τον Κολοσσό της Ρόδου; τον ερωτώ.-Ναι. Τέτοιονε θέλω και τον Παύλο.-Τον Κολοσσό του Μαρουσιού τον ξέρεις;-Εννοείς το βιβλίο για τον Κατσίμπαλη; Το ξέρω.-Τον κώλο του Μαρουσιού, παπά, τον ξέρεις;- ....;-Άστα αυτά, του λέω. Είναι της αριστερής διανόησης.-Εμ λέω και εγώ. Γι’ αυτό δεν τον ξέρω. Μου απαντάει.-Γιατί, βρε αρκουδόπαπα, ξέσπασα, δε στήνεις ένα άγαλμα του Νικηταρά ή του Κολοκοτρώνη, που μας λευτερώσανε και είδαμε μοίρα στον ήλιο; Και να το κάμεις ψηλό και βαρύ ωσάν τον Ακροκόρινθο που βλέπεις αντίκρια σου; Όπως θα ταίριαζε στους παλικαράδες μας; Μόνε μου θέλεις τον εβραίο. Δεν ξέρεις ότι με τους εβραίους οι έλληνες είμαστε η φωτιά με το νερό; Όχι από εθνικό μίσος, όπως με άλλους, αλλά από αντιπαράθεση κοσμοθεωριών; Δεν άκουσες ποτέ την ιερή βρισιά του λαού μας: «Γαμώ τον εβραίο σου!» Δεν άκουσες ποτέ το δημοτικό μας τραγούδι,Και κείνη η σκύλα η άνομη, Οβρέσσας θυγατέρα;Άειντε καημένε μου. Που να ζεις και να είσαι. Κι είσαι κι από τα χωριά του Ερωτόκριτου, και του Βενιζέλου.Μ’ ένα λόγο, ο μέγας και ο βαθύς εβραίικος πιλιτισμός –δεν ειρωνεύομαι, κυριολεκτώ- μέσα από τη χριστιανική του μετάλλαξη, κι αυτή πια δεν είναι ούτε μεγάλη ούτε βαθιά, πέρασε ως το μυελό των οστών και στη διπλή σπείρα του DNA όλων των νεοελλήνων.Ένα μόνον δεν γνωρίζουν. Ότι ο σπουδαίος αυτός πολιτισμός είναι εντελώς αντίθετος με τον πολιτισμό της κλασικής Ελλάδας. Το αρνί και ο λύκος. Ο πάμφωτος ναός της Αφαίας στην Αίγινα, και το μονύδριο της αγίας Ελεούσας στο νησί της λίμνης των Ιωαννίνων, με την αγράμματη καλόγρια που κυνηγά τις έγκυες και τις λεχώνες, γιατί `ναι μαγαρισμένες, λέει.Αλλά δεν είναι εδώ ο καιρός και ο τόπος για τέτοιες εξηγήσεις. Το θηρίο το καταπάλαιψα σε άλλες εκστρατείες. Ήμουν κι εγώ στον πόλεμο τοξότης που ξαστόχησε, λέει ο ποιητής."Γκέμμα, 115
Τέτοια καθόταν και έγραφε ο Λιαντίνης. Που επίσης δεν ήταν Παπαδιαμάντης. Ο καθείς και τα όπλα του, που είπε άλλος ποιητής. Αντίστοιχα και τα βέλη που δέχτηκαν. Τον Παπαδιαμάντη μας τον εκατάντησαν έναν ηθογράφο και το Λιαντίνη... Τι τον Λιαντίνη;
Τόσα και τόσα έσυρε στα ιερατεία. Και γραπτώς και προφορικώς. Κι ούτε έναν αφορισμό; Εδώ ακόμη και το αδερφάκι μου, ως μέλος της ομάδας του Θοδωρή του Αγγελόπουλου, έλαβε το μερίδιό του από τον Καντιώτη. Ο Λιαντίνης;
Για το Λιαντίνη η εκδίκηση έλαβε άλλη μορφή. Πιο εκλεπτυσμένη. Και με τέτοια μαστοριά που θραύση να κάνει μα χαμπάρι να μην παίρνουμε. Αν θέλουμε όμως να την εννοήσουμε χρωστάμε να ξαναμελετήσουμε προσεχτικά το Πολυχρόνιο. Και ειδικά το κεφάλαιο Roma capta. Εκεί που ο Λιαντίνης εξηγεί τον καταποντισμό της Ρώμης από τέσσερις εβραίους. Ένας εξ αυτών και ο Παύλος. Που νικήσανε, άοπλοι, σαράντα κατάφρακτες λεγεώνες. Και το πιο δεινό, έφτασαν να στρέψουν οπίσω τις ροές των ποταμών:
"Η μέθοδος που δουλέψανε ήταν ένα στρατήγημα που ο Νίτσε το ονόμασε πνευματική εκδίκηση:die geistige Rache.Η μέθοδος αυτή έγινε πράξη σαν μεταξίωση όλων των αξιών:die Umwertung aller Werte."
Ο Λιαντίνης βέβαια δεν ήταν η Ρώμη. Άλλου ποιού τα δικά του κάστρα και οι λεγεώνες του άλλες. Όμως, και είναι πολλά τα σημεία για να τα αγνοήσεις, στρατιώτη θεωρούσε τον εαυτό του και πόλεμο έκανε. Όχι για να κατακτήσει νέα εδάφη για το ιμπέριουμ, μα για να δώσει στην αλήθεια τόπο να σταθεί και την ευκαιρία στη γη, που με δικά μας έξοδα γυρίζει, να γυρίζει τουλάχιστον σε όφελος της γενιάς των ανθρώπων κι όχι προς την ολική καταστροφή του είδους.
Παρόλ' αυτά η αντεπίθεση κατά του Λιαντίνη ακολούθησε την παλιά δοκιμασμένη μέθοδο, των χριστιανών κατά της Ρώμης. Έλλειψη φαντασίας; Ίσως... Γι' αυτό θα άξιζε να παραθέσω αυτολεξεί το κείμενο από το Πολυχρόνιο, κι ο έχων νου νοείτω, άλλη λέξη εγώ να μην ειπώ!
Μα όχι! Όποιος νοιάζεται να πάει να βρει το ίδιο το βιβλίο και να το διαβάσει. Κι αφού διαβάσει, το άγιο Πρωτότυπο, από αρχή μέχρι τέλος, τότε μόνο να έρθει να διαβάσει και τα υπόλοιπα:
Αρχίζω αναφέροντας επιγραμματικά τα όπλα των χριστιανών κατά της κραταιάς Ρώμης, τα όπλα των αδυνάτων κατά των δυνατών:
"1. Στη ζωή και στα δώρα της αντίταξαν το θάνατο και τη θυσία.2. Στην υγεία επρόβαλλαν την αδυναμία και την αρρώστεια.3. Στον πλούτο αντίταξαν τη φτώχεια.4. Στην τιμή και τη δόξα απάντησαν με την ασημότητα και την ταπεινοφροσύνη.5. Στην περηφάνεια και στο φιλότιμο προβάλλανε τον εξευτελισμό και το ντρόπιασμα.6. Στη νοστίμια της τροφής απάντησαν με τη νηστεία.7. Στη μέριμνα του φρόνιμου για το αύριο, αποκρίθηκαν με τα πετεινά του ουρανού που ούτε σπέρνουν ούτε θερίζουν. Και νύχτα μέρα κελαηδούν.8. Στην ηδονή της ζωής απάντησαν με την τύψη της σάρκας και τους ασκητάδες.9. Στη δύναμη αποκρίθηκαν με την παραίτηση. Μακάριοι οι πραείς!10. Στη χαρά και στη λάμψη του κόσμου, απάντησαν με την κατήφεια και τα μαύρα της χηρείας. Μακάριοι οι πενθούντες, είπαν...11. Στην αρετή και την καταλύτρια δύναμη της γνώσης απάντησαν με την αμάθεια και τα σκοτάδια.12. Και τέλος, μακάριους ανέδειξαν τους πεινώντες και τους διψώντες.- Αντραλίζομαι, πεινώ.- Σουτ! Θα φας στον ουρανό!"Επιλογές από το Πολυχρόνιο του Λιαντίνη, σελ. 157 - 158
Κι ερχόμαστε στο Λιαντίνη. Που φεύγοντας την 1η Ιουνίου 1998 υπέγραψε με το περίφημο:
Έζησα έρημος και ισχυρός.
Έτσι είπε εκείνος. Κι ας δούμε τώρα την πνευματική εκδίκηση. Τον άλλο Λιαντίνη που μας "φώτισαν" κάποιοι με τις γραφίδες τους, τα μικρόφωνα, τα πλήκτρα του υπολογιστή τους. Και πώς τον έρημο και ισχυρό τον καταντήσανε γραφικό και όχι μόνο:
1. Ενώ πουθενά ο Λιαντίνης δε γράφει ότι θα αυτοκτονήσει, ούτε αποδείχτηκε πως αυτοκτόνησε, (τονίζω πως αιτία θανάτου δεν εντόπισε ο ιατροδικαστής) οι υπηρετούντες την πνευματική εκδίκηση σε βάρος του κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να τον παρουσιάσουν ως αυτόχειρα. Φτάνοντας να τον κατηγορήσουν ακόμη και για ιδρυτή σχολής θανάτου!!!
2. Ο Λιαντίνης γράφει στο τελευταίο του γράμμα πως πεθαίνει υγιής στο σώμα και στο μυαλό. Με στάμπα Μαρκαντώνη και Γιανναρά τον αποκαλούν σχιζοφρενή και διαταραγμένο ψυχικά. Κι επειδή δε φτάνει η ψυχική αρρώστια, φλομώνουν και τον κόσμο όλο με το ανεκδιήγητο φούμο του Λιαντίνη περί του οποίου δε σήκωνε και κουβέντα!
3. Ο Λιαντίνης από νέος ακόμη καθηγητής, πριν φύγει για τη Γερμανία, αποκτά αυτοκίνητο. Το Γηρυόνη όπως τον έλεγε. Και στα δύο όμως χρόνια της Γερμανίας καταφέρνει να μαζέψει χρήματα ώστε γυρίζοντας στην Ελλάδα, εποχή 1972, να φέρει αυτοκίνητο. Σύντομα, πριν περάσουν δέκα χρόνια έστω, φέρνει από τη Γερμανία και πάλι ένα BMW. Και όμως. Ο άλλος Λιαντίνης κυκλοφορεί με σακαράκα.
4. Ο Λιαντίνης που εμείς γνωρίσαμε στο Μαράσλειο μας έδωσε ιδιοχείρως να υπογράψουμε για να πάρει βραβείο εξαίρετου πανεπιστημιακού δασκάλου. Ο άλλος Λιαντίνης; Δεν έχει στόχο το πανεπιστήμιο!
5. Ο Λιαντίνης εκδίδει με δικά του χρήματα τα βιβλία του. Ο άλλος; Δέχεται την ελεημοσύνη ενός μικρού εκδοτικού οίκου, της Βιβλιογονίας... Διότι, λένε, ουδείς άλλος εκδοτικός οίκος δεχόταν να τα τυπώσει!
6. Ο Λιαντίνης υμνεί τη νοστίμια της ζωής, ο άλλος στερείται και το ψωμάκι ακόμη!
7. Ο Λιαντίνης χτίζει εξοχικό στις Κεχρεές, όπως και τόσοι άλλοι νεοέλληνες της δικής του θέσης, μετακομίζει ακόμη και από το διαμέρισμα στου Ζωγράφου σε πολυτελή κατοικία της Κηφισιάς. Για να βρει κάτι το παιδί, να μη ζήσει στην κόλαση της Αθήνας, γράφει ο ίδιος. Ο άλλος Λιαντίνης εξακολουθεί να μένει στο δυαράκι του φοιτητή στα Πετράλωνα και στη σοφίτα του Μονάχου. Σφυρίζοντας σαν κοτσύφι!
8. Ο ένας Λιαντίνης ζει μια φυσιολογική ζωή, όπως όλοι οι άντρες του καιρού του. Εμένα όμως ο σεβασμός στο πρόσωπο του Δασκάλου δε μου επιτρέπει λέξη άλλη να προσθέσω εδώ. Ο άλλος Λιαντίνης εγκαταλείπεται στη ζήλια της συζύγου που τον θέλει όλο δικό της. Και αναγκάζεται ακόμη και τις συναντήσεις με τους φίλους του να της κρύβει... Υποφέροντας ταυτόχρονα την απουσία κάποιας Αμαλίας, που δεν την ξέχασε ποτέ!
9. Ο Λιαντίνης που εμείς συναντήσαμε έβαζε φωτιά στα μπαρουτόβολα. Σηκωνότανε στη Στοά του Βιβλίου και άστραφτε και βρόνταγε δίχως να λαμβάνει υπόψη του κανέναν. Ο άλλος; Δεν τον είχαν λέει ακούσει να βρίζει ποτέ!!!!! Έβγαινε πελιδνός από τα γραφεία των μεγάλων και ευτυχώς είχε τις πλάτες ενός Δανασσή, να τον προστατεύει όπως η θυρίδα το λίθο τον πολύτιμο. Κι όπως η μάνα κάποτε τον έκρυψε, μικρούλη, από τους χίτες...
10. Ο ένας Λιαντίνης λάτρευε το κρασάκι, το ωραίο δημοτικό τραγούδι, το λεβέντικο χορό. Έπαιρνε την οικογένειά του και πήγαινε στα χιόνια να κάνει σκι. Καλούσε φίλους στο εξοχικό του και καμάρωνε για τα σταφύλια που καλύτερα άλλος δεν είχε φτιάξει. Ο άλλος Λιαντίνης είναι με παγωμένο χαμόγελο από τα χρόνια του στρατού και δια βίου. Ζει σαν καλόγερος σε ένα υπόγειο δωματιάκι, δεν πατάει σε κοσμικές εκδηλώσεις, και βάζει στοίχημα να του περάσουν σουβλί στη μύτη αν οδηγήσει τη μερσεντές της συζύγου.
11. Ο ένας Λιαντίνης είχε διδακτορικό τίτλο με άριστα παμψηφεί, ο άλλος στο τσακ κατάφερε να πάρει διδακτορικό. Η διατριβή του λέει κρίθηκε ακατανόητη... Πιστευτό αποτέλεσμα για κάποιον που ως μαθητής γυμνασίου δεν κρατούσε βιβλία, στο πανεπιστήμιο δεν πάταγε και πριν το τελειώσει κατατάχτηκε στο στρατό και δεν αγωνιούσε καθόλου όταν κοβόταν στα μαθήματα.
12. Και τέλος. Ο Λιαντίνης δηλώνει κατηγορηματικά πως η τελευταία του πράξη έχει το νόημα της διαμαρτύρησης για το κακό που εμείς οι ενήλικες ετοιμάζουμε στις αθώες νέες γενεές που έρχουνται. Και πως η λύπη του για το έγκλημα αυτό τον σκοτώνει. Σουτ, του λένε οι άλλοι: "Ο Λιαντίνης αυτοθέλητα πάει στη σπηλιά και πεθαίνει. Δια την ιδέαν και μόνο. Για να δείξει πως δε φοβάται το θάνατο!"
Δώδεκα σημεία αιχμής. Δώδεκα μεταίχμια. Που διχάζουν όσους μελετούν Λιαντίνη. Και αναγκάζουν τους πολλούς να διαλέγουν πλευρά. Με ποιο Λιαντίνη θα πάνε και ποιον θα αφήσουν. Και δεν αποφεύγουν, μιλώ πάντα για τη μεγάλη μάζα, να επιλέξουν κατ' εικόνα και ομοίωση το δικό τους Λιαντίνη. Με την ίδια δηλαδή μέθοδο που έπλασαν οι άνθρωποι το θεό, κι ας λένε το αντίθετο, πως εκείνος έπλασε τους ανθρώπους.
Γιατί; Ξέρετε γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί ο Λιαντίνης αναγκάζει να σταθείς στην κόψη του σπαθιού. Για να τον αντικρίσεις. Κι αυτό πονάει. Πολύ. Ματώνει. Κι όχι μόνο τις πατούσες.
Και γιατί δεν έχουμε αντιληφθεί σε πόσο και ποιο βαθμό η αρχή της απροσδιοριστίας ορίζει το στοχασμό και τη ζωή του Λιαντίνη. Ψάχνουμε το Είναι και το Δεν Είναι του Λιαντίνη. Ενώ εκείνος κατοικεί στο φοβερό ανάμεσα.
Από την έποψη αυτή ουδείς δύναται να φωτίσει σε κανέναν τη ζωή του μεγάλου στοχαστή. Κι επικαλούμαι εδώ το πείραμα της απροσδιοριστίας. Σελίδα 128 της Γκέμμας. Και το κεφάλαιο όλο. Γιατί δεν ημπορούμε να έχουμε εικόνα σίγουρη και σταθερή για τη ζωή του Λιαντίνη; Διότι ανήκει στις περιπτώσεις εκείνες που στη σελίδα 137 περιγράφονται ως παρανοϊκές και ακατανόητες. Αυτή είναι η αληθής διάσταση της "σχιζοφρένειας" του Λιαντίνη. Και της αστραπής του το ακόνι...
Εδώ ακριβώς παίχτηκε και το παιγνίδι του ιερατείου. Η αποκαθήλωση του Λιαντίνη. Στην κατάργηση του τρίτον δίδεται, του tertium datur.
Μεθοδικά και στοχευμένα έπλασαν έναν άλλο Λιαντίνη. Με την ίδια πατέντα που πλάστηκε η Εύα. Έτσι φτιάχτηκε ο νέος Λιαντίνης από την πλευρά του Λιαντίνη. Δικά του δηλαδή τα υλικά μα κουτσό το δημιούργημα. Τυχαίο δεν είναι που χρησιμοποιήθηκαν επιστολές του και σημειώσεις από ατζέντες και μαρτυρίες ακόμη δικών του ανθρώπων. Όσο όμως ταυτίζεται η Εύα με τον Αδάμ άλλο τόσο και ο νέος Λιαντίνης με τον αληθινό και ολόκληρο.
Και πέρα από τη μέθοδο. Της θρυμματοποίησης και της ανάπλασης του μέρους σε όλον και των αποσπασμάτων σε Λιαντίνη. Δείξαμε παραπάνω και ποια πλευρά του Λιαντίνη επέλεξαν. Από πού επιλεκτικά έκοψαν υλικό. Διότι δεν είναι μόνο που τεμάχισαν το Λιαντίνη, ως άλλος Έλγιν τον Παρθενώνα... Αλλιώς ντοκουμέντα και μόνο θα δημοσίευαν - πχ Επιστολές Λιαντίνη - και όχι βιογραφία. Οι Εγγλέζοι τουλάχιστον δεν έστησαν Παρθενώνα με τα κομμένα μάρμαρα. Κομμάτια έκλεψαν, κομμάτια εκθέτουν. Μόνο ο Σεφέρης είδε σε εφιάλτη τέτοιο χουνέρι να συμβαίνει. Εμείς όμως τον εφιάλτη με τον άλλο Λιαντίνη τον είδαμε ξύπνιοι.
Τα υλικά λοιπόν είναι του Λιαντίνη. Ο ίδιος γράφει ότι πάγωσε το γέλιο του στο στρατό, ο ίδιος πως στερείται και το ψωμάκι, αυτός καταγράφει τα απόκοσμα Χριστούγεννα στη σοφίτα του Μονάχου και τόσα άλλα. Ο ίδιος όμως έγραψε και το κεφάλαιο ΕΔΩ - ΩΔΕ στα Χορικά του Νηφομανή, σελ. 139. Και σημειώνει εκεί:
"Ο ημιμαθής είναι χειρότερος από τον παντελώς αμαθή."
Αυτό ακριβώς συνέβη και με όσους διάβασαν τη βιογραφία του Λιαντίνη, χωρίς να διαθέτουν άλλα στοιχεία για τη ζωή και το έργο του. Πίστεψαν ότι γνώρισαν το Λιαντίνη και γνώρισαν μια καρικατούρα. Και όχι τυχαία καρικατούρα. Το καλούπι υπήρχε έτοιμο από πριν. Συνειδητά; Ασυνείδητα; Δεν μπορώ να το ξέρω. Εξάλλου και ο Λιαντίνης παραδέχεται ότι ο πόλεμος των χριστιανών κατά της Ρώμης δε συνειδητοποιήθηκε ολοτελώς, ούτε από τους χριστιανούς μα ούτε και από τους Ρωμαίους. (Πολυχρόνιο, 158)
Κι αν μιλάω για καλούπι έτοιμο από πριν, αναφέρομαι αναφέρομαι στην ομοιότητα με το παλιό, από την εποχή της Ρώμης, την πνευματική εκδίκηση, τη die geistige Rache όπως την είπε ο Νίτσε, και που έγινε πράξη με τη μεταξίωση όλων των αξιών, τη die Umwertung aller Werte.
Το τραγικό αστείο μάλιστα, στην περίπτωση του Λιαντίνη, είναι οι συγκυρίες άλλων γεγονότων που οδήγησαν από τη μια σε δήθεν αντιθρησκευτικό μένος και από την άλλη σε πιστή αντιγραφή θρησκευτικών μεθόδων. Να κλαις και να γελάς δηλαδή διαβάζοντας φιλιππικούς κατά της θεολόγου συζύγου (ιδιαίτερα στο διαδίκτυο και με το πρόσχημα της επαγγελματικής ιδιότητας της συζύγου του Λιαντίνη) και από την άλλη όσο το ψάχνεις το θέμα να καταλήγεις πως είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα. Κι επειδή κάποια πράγματα μόνο τελείως στεγνά λέγονται, ρωτώ: Είναι δυνατόν ο γιος ενός παπά να ελέγχει τη γυναίκα του Λιαντίνη ακόμη και επειδή ενταφίασε τα οστά του σε χριστιανικό νεκροταφείο; Και προσωπικά δε με ενδιαφέρει τι είναι ο πατέρας του καθενός, επισημαίνω μόνο την αντινομία. Ή λες και υπάρχουν και πολιτικά νεκροταφεία στη χώρα μας...
Στο σύνολό της της λοιπόν η κατάσταση, για όσους γνωρίζουμε πρόσωπα και πράγματα, καταντά χειρότερη και από εκείνη την ερμαφρόδιτη που περιγράφει ο Λιαντίνης:
"Η σύγχρονη τακτική των σχολείων μας που θέλει να ερμηνεύει τους έλληνες μέσα από το καλειδοσκόπιο των χριστιανών, είναι οικτρή απόπειρα ευνουχισμένων στο κρεβάτι. Και τρομάρα νεκροφάνειας στο φέρετρο." (Τα Ελληνικά, 153)
Σε τέτοια στοιχεία ο Λιαντίνης στήριξε όσα έγραψε για τους εβραιοέλληνες και τους ελληνοέλληνες, εξηγώντας και στη Γκέμμα (116) πως "οι νεοέλληνες εκρατήσαμε το σχήμα μόνο από τους έλληνες, η μάζα όμως, το m που λένε οι φυσικοί, είναι καθαρά εβραίικη." Ποιος να του έλεγε όμως ότι θα έπεφτε και ο ίδιος θύμα ανθρώπων που στο σχήμα και μόνο είναι θιασώτες του; Καταλήγοντας ακόμη και στα μάτια των παθιασμένων οπαδών του ένας άλλος Λιαντίνης;
Και καλά αυτοί, οι ... οπαδοί, που έτσι κι αλλιώς ο ίδιος ο Λιαντίνης πρόλαβε να τους προσάψει το "λιαντινόπληκτοι", νιτσεϊκός στο θέμα αυτό ως το μεδούλι των οστών του, οι άλλοι όμως, που έχουν το μυαλό στη θέση του, και διαβάζουν για το νέο Λιαντίνη, δε διστάζουν να τον αποκαλούν ακόμη και γραφικό. Άντε τώρα αυτούς τους ανθρώπους να τους πείσεις πως λάθος Λιαντίνη γνώρισαν...
Για να είμαστε πάντως δίκαιοι θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτή η καρικατούρα του Λιαντίνη δεν είναι η μόνη που κυκλοφορεί και ειδικά στο διαδίκτυο. Δίπλα σ' αυτήν που σμίλεψαν οι χριστιανομαθημένοι έχουμε και την άλλη που παρήγαγαν οι αρχαιόπληκτοι ή και διάφοροι άλλοι που αναζητούσαν (όπως οι εβραίοι κάποτε) ένα ίνδαλμα να το προσκυνούν. Θέλω να πω ότι δε μιλάμε μόνο για χριστιανικά ιερατεία και ανθρώπους που επηρεάζονται συνειδητά ή ασυνείδητα από αυτά. Αλλά για κάθε λογής ιερατεία. Εξάλλου και ο Λιαντίνης με όλα τα ιερατεία τα έβαλε. Και με όλες τις θρησκείες, όχι μόνο τη χριστιανική.
Κι αν αυτό είναι το δίκαιο, να εισπράττει την "πληρωμή" του για το κακό που τους έκαμε, κι αφού δεν μπορούν να ακυρώσουν όσα έγραψε ακυρώνουν τον ίδιο το συγγραφέα, για όλους τους άλλους που έχουν πνεύμα ελεύθερο και έντιμα θέλουν να αντιμετωπίσουν την περίπτωση Λιαντίνη, ετούτο έχει ιδιαίτερη σημασία. Να το λαμβάνουν υπόψη κάθε φορά που βιογραφία του Λιαντίνη διαβάζουν. Όποια βιογραφία...
Πως τέτοιες μέθοδοι φωτίζουν τη ζωή του Λιαντίνη όσο και ο παπάς που πήγε προχτές να αγιάσει τη θάλασσα... Κι όσο ένα κερί φωτίζει τον ήλιο. Ο Λιαντίνης δε βιο-γραφείται! Να τον γραφικοποιήσουν ναι, τα κατάφεραν. Να τον βιο-γραφήσουν όχι!
Τότε; Πού καταλήγουμε; Ποιος είναι ο δρόμος; Να γνωρίσει κάποιος τη ζωή του Λιαντίνη;
Αν έχετε πραγματικά διαβάσει Λιαντίνη από το άγιο πρωτότυπο, και αρχή έως τέλος, (λόγια του Λιαντίνη αυτά, από το Homo Educandus), ξέρετε ήδη την απάντηση. Για τους άλλους υπάρχει αναλυτικά γραμμένη "Στο ποίημα και τη δυσκολία του", στα Ελληνικά του Λιαντίνη, σελ. 51 και διαδικτυακά εδώ. Και εν συντομία αναφέρω:
Όταν διαβάζεις μια βιογραφία που από τον πρόλογο υιοθέτησε τη φράση του Λιαντίνη:
"Το αληθινότερο ποίημα στο γνήσιο ποιητή είναι η ίδια η ζωή του"
(Χάσμα Σεισμού, σελ. 24)
τότε ξέρεις από την αρχή ότι ένα ποίημα διαβάζεις. Σωστά;
Αφού λοιπόν το δέχτηκες αυτό, πως ποίημα είναι η ζωή του Λιαντίνη και δη το πιο αληθινό που "έγραψε" τότε οφείλεις να δεχτείς και όσα άλλα λέγει εκείνος για το ίδιο ζήτημα:
"Το ποίημα δεν είναι πτώμα να το δουλέψουμε
στο ανατομικό τραπέζι με το ψαλίδι και τις τσιμπίδες."
Λιαντίνης, Τα Ελληνικά, σελ. 48
Κι ακόμη:
Το ποίημα είτε μας μιλάει, είτε δε μας μιλάει, λέει ο Σεφέρης. Μπορεί να το διαβάσεις είκοσι φορές μέσα σε είκοσι μήνες ή σε πέντε χρόνια, και να μην σου ειπεί τίποτα. Και ξαφνικά εκεί που περπατάς στο ακροθαλάσσι για να πάρεις τον αέρα σου, ένας στίχος του χτυπάει ανεπάντεχα την ύπαρξή σου, όπως το ατλάζι του πελάγου σου χτυπάει τα μάτια, και σε φωτίζει ολόκληρο. Την ίδια ακριβώς στιγμή που φωτίζεται και το ποίημα μέσα σου.Λιαντίνης, Τα Ελληνικά, σελ. 51
Εκεί που περπατάς στο ακροθαλάσσι, φίλε μου! Παρά θιν' αλός ατρυγέτοιο. Κατέχεις το τούτο, σύντεκνε; Η ζωή του Λιαντίνη δε γράφεται και δε μελετιέται στα χαρτιά, βιώνεται. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που οι έλληνες δεν έγραψαν, έζησαν!
Φωστήρες δεν υπάρχουν που θα σου φωτίσουν τη ζωή του Λιαντίνη. Ιδιαίτερα αν οι ίδιοι ζούνε σε μαύρα σκοτάδια. Και δεν μπορούν να κατανοήσουν τη φράση κλειδί, το:
ΑΙΝΙΓΜΑ ΚΑΙ ΔΩΡΟ!
Για μένα θα ήταν εύκολο να ανοίξω το στόμα μου και να μιλήσω, ένα προς ένα τα ψέματα να αποκαλύψω. Και τις πλεκτάνες. Με όσα ντοκουμέντα μου εμπιστεύθηκαν. Όσα σημαίνει όχι όλα. Αναγκαία η διευκρίνιση όσο ποτέ πριν. Και με όσα μόνη μου βρήκα. Όχι ρωτώντας. Ρωτώντας λέει, πας στην Πόλη... Στο Λιαντίνη πας απορώντας... Και με τον ίδιο τρόπο που το πρώτο "γιατί" γέννησε τη συνείδηση του ανθρώπου. (Τα Ελληνικά, 32)
Μα με τα πέντε γραμμάρια μυαλό που μου άφησε αυτή η βόμβα που λέγεται Λιαντίνης, κρίνω πως θα ήταν λάθος. Ούτε εγώ θα έδινα τον αληθινό Λιαντίνη. Μόνο κάποια ακόμη θραύσματα του αγάλματος.
Έτσι και πήρα την απόφασή μου. Να αφήσω την Αθήνα και να έρθω στα βουνά μου. Και στη θάλασσα τη μικρή, τη μεγάλη, της ιδιαίτερης πατρίδας μου. Να έχω κοντά το ακροθαλάσσι, να το περπατώ, και τις κορφές στο βάθος να λιμπίζομαι.
Λάθος αν ακόμη και όσοι με αγαπούν θεώρησαν πως ήρθα να ερευνήσω τη ζωή και το έργο του Λιαντίνη. Δεν είμαι ερευνήτρια. Όχι του Λιαντίνη. Μαθήτριά του, ναι. Και γι' αυτό ακριβώς τον εαυτό μου ψάχνω να βρω. (Τα Ελληνικά, 75 σελίδα, κάτω κάτω) Όχι το Λιαντίνη, ξαναλέω. Με όσα διαβάζω, με όσα σκέφτομαι, με όσα γράφω και κυρίως με όσα κάνω. Εδώ. Κι εκεί έξω. Με τους μαθητές μου, τους συναδέλφους μου, τους φίλους. Και κάτω στις μαυροθάλασσες και πάνω στα χιόνια.
Τιμή μου να με θεωρούν ερευνήτρια. Μα τέτοιος ρόλος είναι πολλά βαρύς για τις μικρές μου πλάτες. Εγώ να σηκώσω ολάκερο Λιαντίνη; Ποια είμαι; Ο Άτλαντας ή ο Ηρακλής;
Και ούτε να φωτίσω. Δεν έχει ανάγκη ο Λιαντίνης να τον φωτίσουν. Ο Λιαντίνης είναι το φως!
Και τυφλώνει. Όποιον θελήσει να το παρατηρήσει.
Λύση; Να γίνεις ο ίδιος ένα φωτόνιο, όσο σου τάχθηκε, και να συνταξιδεύεις, στο μέτρο σου πάντα. Τίποτε λιγότερο και τίποτε περισσότερο. (Τα Ελληνικά, 75)
Μπορείς κοιτώντας ένα τέτοιο τέλος στα μάτια, δύνεσαι, να μην αποκαρτερήσεις;
Κι ο καθένας ας δώσει τη δική του απάντηση...
Όλα τα άλλα, σύντεκνε, δεν είναι υπερβολές, είναι αναβολές!
- Υ.Γ. Στον Γ.Θ. Δεύτερη φορά που γράφω. Κι ας όψεται εκείνη η πετρούλα από τον Ταΰγετο.
ΟΙ ΛΕΙΜΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου