ΕΒΔΟΜΗΝΤΑ ΧΡΟΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΑΝΤΙΝΗ

Γεννήθηκε στις 23 Ιουλίου 1942. Έτσι δηλώνει ο ίδιος στο δωρικό του βιογραφικό, στο οπισθόφυλλο της Γκέμμας. 

23 Ιουλίου 2012, σήμερα. 

Χρόνοι 70 ακριβώς από τη γέννηση του Δασκάλου μας. 

Δωρικό και το μήνυμα στην αρχική σελίδα του επίσημου ιστότοπου του Δημήτρη Λιαντίνη:

http://www.liantinis.gr/

Χρόνια πολλά... να διαρκέσει! 

Δωρικό και σιβυλλικό. Και τονισμένο από ένα ακόμη χειρόγραφο που ακολουθεί. Με τίτλο: 

ΕΚΑΣ ΟΙ ΒΕΒΗΛΟΙ... 

Έτσι κι αλλιώς η ιστοσελίδα σε προειδοποιεί ότι αποτυπώνει τον ποιητικό τόπο του Λιαντίνη και την κρυμμένη σύνθεση των συμβόλων της τέχνης του ως οικόσημο της πνευματικής του ρότας και τροπής. 

Όπως και αν έχει,  η ουσία είναι πως σήμερα κλείνουν εβδομήντα χρόνια ακριβώς από τη γέννηση του Δημήτρη Λιαντίνη. Δευτέρα 23 Ιουλίου 1942.

Δευτέρα ήταν και η 1η Ιουνίου 1998. Όταν ο 56χρονος τότε Δημήτρης Λιαντίνης έφυγε. Αφήνοντας πίσω του μηνύματα που ο καθείς τα διαβάζει και τα εκλαμβάνει στα όρια που του χαράζουν η παιδεία, οι γνώσεις του, τα βιώματα, οι πληροφορίες.

Εμείς προτιμάμε το δικό του καταληκτικό  πρόσταγμα προς τους μαθητές του:

ΠΑΝΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ, ΠΑΝΤΑ ΑΓΡΥΠΝΑ

ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΟΥ! 

Κι ας τον ακούσουμε τη μέρα τούτη τη γενέθλια να το λέει και πάλι ο ίδιος:

Μένουμε λοιπόν μαθητές του. Με σεβασμό στο ΑΙΝΙΓΜΑ ΚΑΙ ΔΩΡΟ που εκείνος θέλησε να αφήσει. Αντέχουμε την α-πορία για το τι απέγινε μετά την εξαφάνισή του. Κι άλλο τόσο δεν αποδεχόμαστε οποιαδήποτε θεωρία που στερείται απόδειξης.

Επιμένουμε πως ο Λιαντίνης ΕΙΝΑΙ ποιητής. Και οι αληθινοί ποιητές δεν πεθαίνουν  παρά μόνο όταν ξεχαστούν.

Ίσως σε κάποιο αύριο το αίνιγμα του Λιαντίνη να λυθεί. Ή έστω να λάβει κάποιες εξηγήσεις πλέον πιστευτές. Δε μας καίει και δε μας ενδιαφέρει αυτό. Γιατί ξέρουμε πως αν ο Λιαντίνης ήθελε να γνωρίζουμε περισσότερα, θα το είχε φροντίσει. Δε θα έσβηνε επιμελώς τα ίχνη, δε θα μιλούσε στο ΕΔΩ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ της Γκέμμας για ΑΙΝΙΓΜΑ ΚΑΙ ΔΩΡΟ.

Ούτε παραβλέπουμε πως είχε κάθε δικαίωμα να καταστήσει κοινωνούς των σχεδίων του εκείνους που εμπιστευόταν. Ή κάποιο μέρος τους έστω. Και να αφήσει εκτός νυμφώνος τους όποιους βέβηλους.

Έτσι και σεβόμαστε και προβάλλουμε τη δήλωση της ιστοσελίδας που διατηρεί η σύζυγός του. Με τους καβαφικούς στίχους για τη μέρα τη σημερινή. Και μεταβιβάζουμε τις ευχές μας και σε κείνη, την κ. Νικολίτσα Γεωργοπούλου - Λιαντίνη, και στη Διοτίμα, και στη μικρή Μύρτιλλα, στο σπίτι δηλαδή του Λιαντίνη, για τη μέρα τη σημερινή. Για τα εβδομήντα χρόνια από τη γέννηση του συζύγου, του πατέρα και του παππού.

Κι εμείς κρατούμε την άλλη Ιθάκη. Τη δική μας ο καθείς. Κατά το καθείς και τα όπλα του. Και έκαστος εφ ω ετάχθη. Το ταξίδι που κινήσαμε μια μέρα φθινοπωρινή του 1992. Με το Λιαντίνη να έχει τότε κλείσει τα 50.  Με ταιριαστό εδώ το στίχο του Σεφέρη:

Τώρα πια - αυτές τις μέρες έκλεισα τα πενήντα - ξέρω  τι είμαι. (Ο Νηφομανής, σελ. 53)

Δε γνωρίσαμε το Λιαντίνη του πριν. Όπως πρόλαβαν άλλοι. Θέλω όμως να πιστεύω, κι έχοντας πλέον κλείσει κι εγώ τα δικά μου πενήντα, πως τύχαμε το Λιαντίνη στην πιο καλή του ώρα. Έτσι κι αλλιώς για μας ήταν το καλύτερο της ζωής μας. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο που είκοσι χρόνους αργότερα με βαθιά συγκίνηση τιμούμε τα εβδομήντα χρόνια από τη γέννηση του Δασκάλου μας. Μικροί Αλέξανδροι κι εμείς που ταπεινά αναγνωρίζουμε ότι στο Λιαντίνη, τον αντι - Αλέξανδρο,  (Γκέμμα, 144) χρωστάμε το ευ ζην. Όπως και όσο του καθενός μας...

Έτσι λέγουν και όσοι γνώρισαν το Λιαντίνη από τις φυλλάδες. Πως του χρωστούν πολλά. Να το λέγουν. Ο Λιαντίνης ανήκει σε όλους και σε κανένα μας. Το μόνο λάθος είναι όταν προσπαθούμε να τον οικειοποιηθούμε, να μιλήσουμε αντ' αυτού. Ξεχνώντας βασικές αρχές της φιλοσοφίας του. Και εκείνο το περιώνυμο του Νίτσε για τους πιστούς και τους  οπαδούς:

"Χαραμίζει κανείς άσχημα το διδάσκαλο, αν μένει συνεχώς ο μαθητής. Και γιατί δε θέλετε άραγε να μαδήσετε το στεφάνι μου; 


Τώρα με προσκυνάτε: αλλά τι μέλλει να γεννεί, όταν μια μέρα αναποδογυρισθεί η λατρεία σας; Φυλαχθείτε μη σας σκοτώσουν τ' αγάλματα!


Λέτε πως πιστεύετε στο Ζαρατούστρα; μα τι νόημα έχει ο Ζαρατούστρα! Είσθε οι δικοί μου πιστοί, μα τι νόημα έχουν οι κάθε πιστοί! 


Δε ζητήσατε ακόμη τους εαυτούς σας, γι' αυτό βρήκατε εμένα. Έτσι κάνουν όλοι οι πιστοί. γι' αυτό μετρά τόσο λίγο η κάθε πίστη. 


Τώρα σας λέω, να χάσετε εμένα και να βρείτε τον εαυτό σας. και μόνο τότε, σαν θα μ' έχετε αρνηθεί, θα ξαναρθώ κοντά σας...."

Φρειδερίκος Nietzsche 

(ΙΔΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ελληνισμένο από το Δημήτρη Λιαντίνη, σελ. 22)

Τα αγάλματα! Τι τρέλα είχε ο Δάσκαλός μας με τα αγάλματα. Πόσες φορές εμφανίζονταν στο λόγο του, πόσες τα συναντάμε στις σελίδες των βιβλίων του... Και δεν εννοώ μονάχα τα αγάλματα σαν την Κόρη του Ευθυδίκου, τον Ποσειδώνα του Αρτεμισίου και τον Έφηβο των Αντικυθήρων. Ή και τον Κένταυρο εκείνο που αρπάζει από τη μέση τη Λαπιθίδα.. Εννοώ και τα αγάλματα του λόγου, τις νοητικές εποπτείες. Αυτά που στα Ελληνικά του (σελ. 98) αποκαθηλώνουν ως και τον Ελύτη από το βάθρο του. Γιατί του λείπουν τα αγάλματα! λέγει ο Λιαντίνης...

Εκεί, στα Ελληνικά (σελ. 90), ανακαλύπτουμε και ποιο άγαλμα τοποθετεί ο Λιαντίνης στο θρόνο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, είναι ο Οδυσσέας του Ομήρου:

"Ο Οδυσσέας κλείνει με άρτιο και πολύπλοκο και βαθύ, με αρμονικά αντιθετικό, με σύνθετο, με ρεαλιστικό και ιδεώδη, αλλά κυρίως με τον πιο απλό  και τον πιο σοφό τρόπο τον τύπο του ιστορικού ανθρώπου, όπως αυτός άρχισε να διαμορφώνεται αμέσως μετά την εποχή των τελευταίων παγετώνων, 27.000 π.Χ., και όπως θα συνεχίσει να εξελίσσεται στο μέλλον. Ως τη στιγμή που ο ίδιος θα καταστρέψει τον εαυτό του πάνω στη γης. 


Θα τολμούσα μάλιστα να ειπώ και πέρα από τη στιγμή εκείνη. Γιατί στο ταξίδι της ζωής όλοι οι σύντροφοι χάθηκαν. Ο Οδυσσέας όχι. Κι αν γίνει το ίδιο στο ταξίδι της ιστορίας και κάποτε ο άνθρωπος χαθεί, το κακό θα οφείλεται που δεν ελογάριασε την οδηγία του Οδυσσέα. Όπως δεν τη λογαριάσανε και οι σύντροφοί του στο Νησί του Ήλιου! 


Το κακό θα οφείλεται που δεν μπόρεσε ο παγκόσμιος άνθρωπος σήμερα να στοιχηθεί στο ρεαλισμό και στην αλήθεια, στην εντιμότητα, στην ανθρωπιά και στην πειθαρχία, στη σοφία και στη σκληρότητα που κλείνεται μέσα σ' αυτή τη νοητική εποπτεία των ελλήνων. Και πώς αλλιώς! σήμερα, βλέπεις, μέσα από την καταραμένη Βόρεια Αμερική, ο τύπος του ανθρώπου που πέρασε στην ιστορία και πια την οδηγεί είναι ο εβραϊκός, ο σιωνιστικός, ο χριστιανικός τύπος. Κι όχι ο ελληνικός, που η πιο αυθεντική του έκφραση είναι ο Οδυσσέας."

Δημήτρης Λιαντίνης, Τα Ελληνικά, σελ. 90 - 91

Δε μας ξενίζει λοιπόν καθόλου η επιλογή της επίσημης ιστοσελίδας του Δημήτρη Λιαντίνη για τη σημερινή μέρα. Οι στίχοι του Καβάφη για το ταξίδι του Οδυσσέα...  Εξάλλου, τέτοιες μέρες πριν έξι χρόνια, κυκλοφόρησαν οι Ώρες των Άστρων κι εκεί διαβάσαμε, στο Προλόγισμα της κ. Λιαντίνη, και για το δρύινο σκαρί του Οδυσσέα και για το κοινό της ταξίδι επί 26 χρόνια με το Δημήτρη Λιαντίνη. Κι ακόμη από την ίδια έχουμε ακούσει να μας λέει την αγαπημένη φράση του Λιαντίνη στους μήνες πριν εξαφανιστεί:

"Νάξερες  τι Οδυσσέας είμαι εγώ Λου μου!"

ΚΥΚΛΩΠΕΙΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΚΥΚΛΩΠΕΙΑ ΤΗΣ ΓΚΕΜΜΑΣ ΤΟΥ ΛΙΑΝΤΙΝΗ


(Ανέκδοτο κείμενο)


Η όποια ανθρώπινη πράξη, το να κοσμήσει λογουχάρη ο Φειδίας τον Παρθενώνα, το να πολεμήσει ο Καραϊσκάκης στην Αράχωβα, το να γράψει την Κλειώ ο Ηρόδοτος ή να ανακαλύψει ο Γαλιλαίος το δορυφόρο Γανυμήδη στον πλανήτη Δία, είναι και μια κυκλώπεια νικητήρια. Είναι μια δοκιμασία της ανθρώπινης ύπαρξης σοβαρή και άγρια μέχρι θανάτου.


Αν επιτύχουμε, έχει καλώς. Γιατί στην επίθεση σταθήκαμε, και δε μας πήραν τα πίσω. Καταπαλαίψαμε τον Πολύφημο. Εσώσαμε να επιβιώσουμε πάλι. Και ετοιμαζόμαστε για το καινούργιο μελλούμενο. Το σκοτεινό και το άσπονδο.


Αν όμως αποτύχουμε κακώς. Γιατί δύο δύο πηγαίνουμε σαν τους άτυχους συντρόφους του Οδυσσέα στον Άδη. Το τέρας μας καταπίνει. Κι απέ, κάθεται και ξερνά τα κομμάτια μας μέσα σε μεθύσι τυφλό, σε χολή και σε ρεψίματα. Τα ξερατά του Πολύφημου είναι αυτό που το λέμε αλλιώς: το εντάφιο πανηγύρι των σκουλήκων. Ωσάν αποθάνετε, έχετε ζητήσει να σας κάψουν, για να μη σας ξεράσει ο Κύκλωπας.


Η Κυκλώπεια μας παραγγέλνει πως η κάθε μας πράξη είναι μια επιχείρηση μέχρι θανάτου. Πως κάθε φορά που ξεκινάμε ένα έργο, γίνεται ο καθένας κι από ένας μικρός δόκιμος ήρωας. Ένας πυγμαίος Ηρακλής, αλλά Ηρακλής. Και κυρίως αυτό, πως πριν την πράξη δεν υπάρχουμε.
............................................................................................................................


Όταν όμως αδράξουμε κρατερά στα χέρια το προσωπικό μας δράμα˙ όταν η εξυπνάδα και η φρόνηση κρατήσουν στους όρους του παιγνιδιού˙ όταν σταθούμε στα σύνορα του ανθρώπινου μέτρου με γνώση και με πειθαρχία και με εμμονή και με κόπο, τότε θα γίνει ο τρόπος να φτάσουμε στο νικητήριο τέλος. Και εκείνη είναι η στιγμή που ιδρύσαμε τον εαυτό μας.


Η παρουσία μας δηλαδή μέσα στον καιρό και στον κόπο γίνεται πράμα στέρεο. Εκεί που πρώτα ήταν διανόημα, αφάνεια, και αγέρας. Τώρα αποχτάμε το όνομα. Η πράξη μας δημιουργεί, και η πράξη μας ονομάζει.


Ο Οδυσσέας αναμετρήθηκε με τον Κύκλωπα. Και σαν αφήκε πίσω του την εμπειρία της θανάσιμης δοκιμασίας, είδε να ανεβαίνει μπροστά του το ουράνιο τόξο της νίκης. Να ρίχνει τα θεμέλια της στα νερά, και να στεφανώνει το θαλασσινό ταξίδι του. Ο ήρωας ντυμένος τα κόκκινα περνά από κάτου, σαν από αψίδα θριάμβου. Είναι η στιγμή που ημπορεί να φωνάξει το όνομά του. Τώρα το αποκτά φυσικά και αναγκαία. Το δημιούργημα, η πράξη του, όπως η πεδιάδα έχτισε τον Όλυμπο, και η θάλασσα γέννησε την Κρήτη.

Έι Πολύφημε, άτσαλε και χάχα,

αν ποτέ σε ρωτήσουνε ποτές ποιος σε τύφλωσε,

να ειπείς ο Οδυσσέας. Ο καστροκαταλύτης.

............................................................................

http://educandus.forumotion.com/t679-topic

Ανέκδοτο αυτό το κείμενο του Λιαντίνη αλλά γνωστά σε μας όσα αναφέρει από το αντίστοιχο κεφάλαιο της Γκέμμας που παραπέμπει, την Κυκλώπεια. Κείμενο με βαθύτατα νοήματα. Που ο καθείς και τα όπλα του συμπαλεύουν και πάλι δεν τα καταφέρνουν να φτάσουν ως το μυελό. Να αποκωδικοποιήσουν τι θέλει εδώ να πει ο ποιητής Λιαντίνης. Και μένουμε χάχες κι εμείς. Συντροφιά με τον Πολύφημο. Να βλέπουμε πέρα στα πέλαγα λευκό πανάκι να αρμενίζει και πλησίστιο το σκάφος του Οδυσσέας να περιγελά την αδυναμία μας να τον ακολουθήσουμε.

Έτσι κι αλλιώς το παράγγειλε ρητά και κατηγορηματικά. Να τον αφήσουμε ήσυχο πια. Και να κοιτάξουμε να βρούμε τον εαυτό μας. Και μεταφράζοντας το ΙΔΕ  Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ και χρόνια αργότερα στα Ελληνικά (σελ. 75).

Σήμερα λοιπόν, στα 70χρονα της γέννησης του Δημήτρη Λιαντίνη, ήρεμη ατενίζω το Δάσκαλο. Πάνε 14 χρόνια που έκλαψα και κώκυσα (Γκέμμα, 143) στην αρχή, νευρίασα και θύμωσα κατόπιν.   Ακούγοντας από τα τελεβίζια ότι εξαφανίστηκε ο καθηγητής Λιαντίνης. Και πάει να αυτοκτονήσει. Στον Ταΰγετο. 

Όπως οργίστηκα και πόνεσα όταν εφτά χρόνια αργότερα, Ιούλιος ήταν και τότε, του 2005, πάλι τα τελεβίζια μας ενημέρωσαν ότι βρέθηκε ο σκελετός του καθηγητή Λιαντίνη. Στον Ταΰγετο. Με όλους εκείνους που ξαφνικά ανακάλυψαν το Λιαντίνη και έλεγα το μακρύ τους και το κοντό τους και σίγουροι πλέον ότι δε θα εμφανιστεί από πουθενά ο εξαφανισμένος Λιαντίνης να τους διαψεύσει. Το τι διαβάσαμε τότε. Στα ιντερνέτια πλέον που είχαν εισβάλει στην καθημερινότητά μας. Να σηκώνεται η τρίχα του ανθρώπου κι ας μην τον είχε το Λιαντίνη  δάσκαλο ούτε καν γνωστό.

Σαφώς και υπήρξαν και οι αγνοί και οι έντιμοι. Μα ήταν συνήθως οι σιωπηλοί και εκείνοι που έβλεπαν και δε μιλούσαν...

Δόθηκαν τότε ομηρικές ναυμαχίες. Με το φάντασμα του Οδυσσέα να στοιχειώνει τις μέρες και τις νύχτες μας και να μη μας αφήνει να κλείσουμε μάτι. Κι αν το κλείναμε, βλέπαμε εφιάλτες με το Λιαντίνη να κραδαίνει φραγγέλιο. Όμοια με τον Ιησού που περιγράφει στη Γκέμμα (σελ. 189), ενάντια στους νεόκοπους εμπόρους. Αλλά και με τον Οδυσσέα στο νησί της Κίρκης (Γκέμμα, 42). Τα αγάλματα παντού και πάντα κι ας επιμένει ο Σεφέρης ότι είναι στο μουσείο:

- Τ᾿ ἀγάλματα εἶναι στὸ μουσεῖο.

-Ὄχι, σὲ κυνηγοῦν, πῶς δὲν τὸ βλέπεις;
θέλω νὰ πῶ μὲ τὰ σπασμένα μέλη τους,
μὲ τὴν ἀλλοτινὴ μορφή τους
ποὺ δὲ γνώρισες κι ὅμως τὴν ξέρεις.

[...] Ὅπως ὅταν
γυρίζεις ἀπ᾿ τὰ ξένα καὶ τύχει ν᾿ ἀνοίξεις
παλιὰ κασέλα κλειδωμένη ἀπὸ καιρὸ
καὶ βρεῖς κουρέλια ἀπὸ τὰ ροῦχα ποὺ φοροῦσες
σὲ ὄμορφες ὧρες, σὲ γιορτὲς μὲ φῶτα
πολύχρωμα, καθρεφτισμένα, ποὺ ὅλο χαμηλώνουν
καὶ μένει μόνο τὸ ἄρωμα τῆς ἀπουσίας
μιᾶς νέας μορφῆς.
Ἀλήθεια, τὰ συντρίμμια
δὲν εἶναι ἐκεῖνα- ἐσὺ ῾σαι τὸ ρημάδι-
σὲ κυνηγοῦν μὲ μία παράξενη παρθενιὰ
στὸ σπίτι στὸ γραφεῖο στὶς δεξιώσεις
τῶν μεγιστάνων, στὸν ἀνομολόγητο φόβο τοῦ ὕπνου-
μιλοῦν γιὰ περιστατικὰ ποὺ θὰ ἤθελες νὰ μὴν ὑπάρχουν
ἢ νὰ γινόντουσαν χρόνια μετὰ τὸ θάνατό σου,
κι αὐτὸ εἶναι δύσκολο γιατί...

-Τ᾿ ἀγάλματα εἶναι στὸ μουσεῖο.
Καληνύχτα.

-... γιατὶ τ᾿ ἀγάλματα δὲν εἶναι πιὰ συντρίμμια,
εἴμαστε ἐμεῖς. Τ᾿ ἀγάλματα λυγίζουν ἀλαφριὰ ... καλή-
νύχτα.

Στον Ηδονικό του Ελπήνορα, ο Σεφέρης. Θυμάσαι; Ξέρεις ποιος ήταν ο Ελπήνορας; Ο άταφος νεκρός που τον περιγράφει ο Λιαντίνης; Στα Ελληνικά, σελ. 171. Εκεί που κάποτε τελείωνε το βιβλίο πριν γραφτεί σε επόμενη έκδοση το Επίμετρο και ουσιαστικά ο πρόλογος της Γκέμμας...  Εκεί λοιπόν, στο κεφάλαιο για τους Άταφους νεκρούς και τους Ζωντανούς θαμμένους των Ελληνικών,  συναντάμε και πάλι τα αγάλματα του Λιαντίνη:

"Που όλα λένε ένα. Για να διδάξουμε σωστά τα Αρχαία, το μυστικό είναι να κατέχουμε σωστά τους αρχαίους. Αλλά δεν κατέχουμε σωστά τους αρχαίους. 


Κι αν κατέχαμε τους αρχαίους, τότες θα κατέχαμε όλες τις διδακτικές και όλες τις τέχνες του δάσκαλου. Και από τα παιδιά μας θα πλάθαμε αγάλματα ζωντανά. "Τα εντός αγάλματα". Και όχι ξόανα. 

Δημήτρης Λιαντίνης, Τα Ελληνικά, σελ. 172 

και συνεχίζει εκεί ο Λιαντίνης με τούτα τα λόγια και τελευταία:

"Κι αν μ' είχες αφήκει να ενώσω τ' άρματα, που έλεγε ο Κολοκοτρώνης στον κοτσάμπαση Ζαΐμη, δεν έκαιγε ο Μπραΐμης τα χωριά και να σκλαβώνει τον κόσμο!"

Να ενώσει τα άρματα... Να ενώσει τα άρματα; Για άρματα ο λόγος και στον πρόλογο του Εδώ Μεσολόγγι της Γκέμμας (σελ. 144). Ένα παλικάρι που άρματα του δώσαν για τον πόλεμο και πόλεμο δε βρήκε. Πίσω γύρισε...  Είναι η ιστορία του μικρού αντι - Αλέξανδρου αυτή. Που δε θέλει να λύσει μα να δέσει το γόρδιο δεσμό!  Και η "φυλλάδα" που ακολουθεί τραγουδεί την ιστορία του ολάκερη. Η ιστορία που παίρνει όμως αμέσως μετά τη μορφή του Εμπεδοκλή. Και έτσι, με αυτή τη νοητική εποπτεία, ο Λιαντίνης μας ανεβάζει στο βουνό, έτσι και μας αποχαιρετά με το πήδημα στη μήτρα του χάους. Για να μας αφήσει πίσω το ΑΙΝΙΓΜΑ ΚΑΙ ΔΩΡΟ...

Κι εμείς, μικροί - μικροσκοπικοί - Αλέξανδροι οι μαθητές του, αναγνωρίζοντας τι του χρωστάμε αλλά μη έχοντας τις δικές του δυνάμεις, προσπαθήσαμε στα χρόνια αυτά να στήσουμε το άγαλμα του Δασκάλου μας. Όχι ως είδωλο. Όχι ως πιστοί και οπαδοί του. Όχι μιλώντας αντ' αυτού. Κι όχι με τη φαντασία μας λίμπερδη. Κι ενώ ο κόσμος γύρω μας, γνώριζε ή δε γνώριζε το Λιαντίνη, είχε βαλθεί να τον επιβεβαιώσει σε όλες τις δυσοίωνες προβλέψεις του (Βλέπε Τα Ελληνικά, σελ. 70 - 71).

Δεν είχαμε να αντιπαλέψουμε μόνο το ξόανο που κάποιοι σκάλιζαν με μανία και πείσμα για το Λιαντίνη. Είχαμε κυρίως την ουσία να αντιμετωπίσουμε. Τον Αρμαγεδώνα πάνω από τη χώρα μας και πάνω από τον κόσμο ολόκληρο.  Και ο Λιαντίνης εδώ μας ήταν κάτι περισσότερο από απαραίτητος. Να διαδοθεί ο λόγος του. Να μαθευτεί η φιλοσοφία του. Πώς όμως; Με ένα Λιαντίνη γραφικό και καρικατούρα που υποδαύλιζε κάθε τέτοια προσπάθεια; Κι ένα συρφετό ανθρώπων που νοιάζονταν έλεγαν για το Λιαντίνη μα στην ουσία έψαχναν να βρουν αν αυτοκτόνησε και ποια είχε γκόμενα στα νιάτα του... Αν κάπνιζε λέει ο δάσκαλος και αν είχε απατήσει τη Νικολίτσα.

Χάσαμε, ομολογουμένως, πολύ χρόνο και πολύτιμο με όλα αυτά τα φαντάσματα και τους βρικόλακες. Και αναλώσαμε δυνάμεις που δεν είχαμε πλεόνασμα. Παρηγορούμαι σε ένα βαθμό πως δεν μπορούσε να γίνει και αλλιώς. Αυτό είχαμε, αυτό πολεμήσαμε. Αλλά και θλίβομαι και πικραίνομαι που ο λόγος του Λιαντίνη δεν πρόκαμε να προστατέψει την Ελλάδα μας από την καταστροφή. 

Σε πολύ άσχημη συγκυρία τα 70χρονα του Δασκάλου μας. Και με τα γερμανικά περιοδικά να σκούζουν πάλι για χρεοκοπία της χώρας μας το Σεπτέμβρη. Πλέον, έλεγαν χτες στα τελεβίζια, το ΔΝΤ θα σταματήσει να μας χρηματοδοτεί.

Κι αν είναι άσχημη η συγκυρία, αν όλα γύρω είναι μαύρα και το μέλλον κατασκότεινο, ο Λιαντίνης δεν παύει και πάλι να είναι ο μόνος μας φάρος. Σ' αυτόν ξαναγυρίζουμε, σ' αυτόν ελπίζουμε. Να βρούμε και να βγούμε κάποια μέρα στην Ιθάκη.  Το φτάσιμο εκεί είναι ο προορισμός μας. Από τη μέρα που τον γνωρίσαμε. Ένα απομεσήμερο φθινοπωρινό του 1992. Όταν εκείνος είχε κλείσει πλέον τα πενήντα. Και ήξερε καλά τι είναι.

Τώρα, που κλείνουν πλέον εβδομήντα χρόνια από τη γέννηση του Λιαντίνη, κι εμείς, οι τότε τριαντάχρονοι μαθητές του, κλείνουμε τα δικά μας πενήντα... Εμείς  ξέρουμε άραγε τι ακριβώς είμαστε;

Πετύχαμε άραγε στο στόχο που μας έθεσε ο Δάσκαλος; Να ανακαλύψουμε τους εαυτούς μας;

Γιατί μόνο έτσι, το είπε ρητά, θα ξαναρθεί κοντά μας.

Εμείς που θυμώσαμε μαζί του το 1998 και οργιστήκαμε που σηκώθηκε και έφυγε και μας άφησε μόνους.

Τουλάχιστον καταλάβαμε πια ότι έτσι ακριβώς έπρεπε να γίνει. Άλλος δρόμος δεν υπήρχε.

Πάρεξ να φύγει και να χαθεί. Για να βρούμε εμείς τους εαυτούς μας.

Και να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Να σταθούμε στις επάλξεις. Ολομόναχοι.

Μικροί Αλέξανδροι που έχουμε πάντα στο προσκεφάλι μας τη φιλοσοφία του Λιαντίνη. Όπως ο Μακεδόνας την Ιλιάδα. Αντιπαλεύοντας το ίδιο θηρίο, το ασιατικό. Εμπλουτισμένο πλέον και με τη ευρωπαϊκή του μετάλλαξη. (Νηφομανής, σελ. 89). Και την αφελλήνιση του ελληνισμού.

Ο Λιαντίνης δεν είναι μόνο το προσωπικό μας ταξίδι για την προσωπική Ιθάκη του καθενός.

Όπως και ο Οδυσσέας δεν ταξίδευε μόνο για τον εαυτό του δέκα χρόνους στα πέλαγα.

Έστω και αν έφτασε δίχως συντρόφους στο νησί του.

Ο Οδυσσέας είναι το σύμβολο όλης της φυλής. Είναι αρχέτυπο ανθρώπου. Του ελληνικού. Και η πιο αυθεντική του έκφραση.

Απέναντι και ενάντια στέκει ο τύπος ο εβραϊκός. Και ο κυρίαρχος σήμερα.

Σ' αυτή τη μάχη ο Λιαντίνης είναι ο αρχιστράτηγος. Που μας άφησε σχέδιο αρχιστρατηγικό.

Δεν είναι δηλαδή ο Λιαντίνης ένας ποιητής σαν όλους τους άλλους. Δεν είναι φιγούρες του Καραγκιόζη τα δικά του αγάλματα. Όλα του Λιαντίνη συντελούνται στο φως. Και η ποίησή του πατά στέρεα στη γη. Δεν αναλώνεται σε νεφελοκοκκυγίες. Ο Λιαντίνης είναι και δηλώνει εμπράγματος και ρεαλιστής όταν σου μιλά για τα προβλήματα της ζωής. Και που κατάφερε να συγκεντρώσει, να ενώσει τα άρματα που ζήταγε ο Κολοκοτρώνης, στο κυρίαρχο και καθοριστικό για όλα τα άλλα προβλήματα, το θάνατο.

Ο θάνατος για το Λιαντίνη δεν είναι περιορισμένος στα στενά ατομικά και υπαρκτικά όρια του ανθρώπου. Είναι ο κυρίαρχος και ο πανεπίσκοπος νόμος της φύσης. Δε θα πεθάνουμε μόνο εσύ κι εγώ. Όλα πεθαίνουν. Όσα γεννιούνται... Και ζώα και φυτά και βουνά και πλανήτες και ο ήλιος μας θα πεθάνει κι αυτός κάποτε. Και το σύμπαν ολάκερο.

Και οι χώρες; Και η Ελλάδα;

Μήπως αυτή την ώρα τώρα ζούμε; Αυτή που πρόλαβε να φωνάξει ένας άλλος μεγάλος Έλληνας, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, με το στόμα του αξέχαστου Θανάση Βέγγου; Πως η Ελλάδα πεθαίνει... πεθαίνουμε σαν λαός;

Τι έχει τότε να μας προσφέρει ο Λιαντίνης και η φιλοσοφία του;

Μα ακριβώς εδώ κι αν έχει ο Λιαντίνης την απάντηση και το φάρμακο ακόμη.

Τι είναι ο θάνατος; Αυτό δε μας δίδαξε; Ας θυμηθούμε λοιπόν και το τι...

Στο Μεταλλείο θανάτου του Λιαντίνη  και στη μικρή σταχυολόγηση που έχουμε κάνει εκεί από το έργο του για όσα έγραψε για το θάνατο. Από κει και τούτο και από τη Γκέμμα (131):

"… Η βάση κάθε μορφής ζωής είναι ο θάνατος. Ο θάνατος είναι το θεμέλιο και η αιτία και η σωτηρία της ζωής. Χωρίς θάνατο δεν υπάρχει ζωή."

Εμείς αντίθετα ψάχνουμε τρόπους να κρατήσουμε στη ζωή το άρρωστο και το συφοριασμένο σήμερα. Αυτή την Ελλάδα που πάσχει βαριά και ντρεπόμαστε όλοι για τα χάλια της. Μας λείπει η τόλμη. Και περισσεύει ο φόβος. Το έδειξαν εξάλλου και οι τελευταίες εκλογές του τρομοκρατημένου εκλογικού σώματος. Που άκουσε για χρεοκοπία και ένιωσε πανικό. Να όμως που η χρεοκοπία είναι και πάλι μπροστά μας και μας περιμένει. Τι γλιτώσαμε λοιπόν; Ό,τι γλιτώνει ο άρρωστος βαριά που τον κρατάνε στη ζωή με μηχανήματα. Παράταση της αγωνίας του θανάτου. Τίποτε άλλο.

Εξάλλου η ίδια η ιστορία μας αυτό διδάσκει. Κι ας πονάει φριχτά η αλήθεια. Η αλήθεια πάντα είναι πικρή...

Και μας. Μας πόνεσε αφόρητα που έφυγε ο Λιαντίνης. Και όμως έτσι έπρεπε να γίνει. Η αλγηδόνα. Που την αποφεύγουμε. Κυνηγώντας διαρκώς την ηδονή. (Γκέμμα, 144)

εκεί και γράφει για τον άνθρωπο που δεν πληρώνει την κάθε ηδονή του με ίση ποσότητα αλγηδόνας, και ζει μια ζωή αφύσικη...  και θα πληρώσει μια μέρα αυτή την ψευτιά με τον αφανισμό... 


Εκεί γράφει ο Λιαντίνης κι  ότι δεν πρόφταξε. Δεν θέλησε να προφτάξει! 


Σεβαστή η επιθυμία του. Και μάθημα ζωής η απόφασή του. Αλλά και αιτία να παρηγορούμαστε που δεν προφτάσαμε κι εμείς το κακό. Έπρεπε κι αυτό έτσι να γίνει. Να φτάσουμε στο άθλιο σήμερα και στο απόλυτο ναδίρ. Αν και τον πάτο του βαρελιού ακόμη δεν τον είδαμε. Πεθαίνει η Ελλάδα που έλεγε ο Βέγγος στην ταινία, μα η αγωνία κρατάει πολύ και κάνει πολύ θόρυβο... 


Σ' αυτή τη συγκυρία είναι ευλογία τα 70χρονα από τη γέννηση του Δημήτρη Λιαντίνη. Και βάλσαμο στη μεγάλη αγωνία. Όχι μοιρολατρία. Κι αποδοχή αμαχητί του μοιραίου. Δε λέω αυτό. Και δε μας είπε και ο Λιαντίνης αυτό μιλώντας μας για το θάνατο. Θυμηθείτε τι γράφει στα Ελληνικά για τον καημό του θανάτου, που γέννησε στους  έλληνες γέννησε την τέχνη! Εκεί που ο φόβος του θανάτου γέννησε στους άλλους λαούς τις θρησκείες. (σελ. 127)


Έχουμε λοιπόν την τέχνη για να μη μας συντρίψει η αλήθεια, που είπε ο Νίτσε. 


Κι έχουμε κι εμείς την ποιητική του Λιαντίνη. Εκεί που οι άλλοι δεν μπόρεσαν να δουν ότι ο Λιαντίνης είναι ποιητής. Και έβαλαν μπρος την Αγκάθα Κρίστι που έκρυβαν μέσα τους για να βρουν πώς αυτοκτόνησε ο Λιαντίνης... Φτιάχνοντας μυθεύματα και καλλιεργώντας μια θρησκευτικού τύπου προσκόλληση στο Λιαντίνη. Είναι οι ίδιοι που έφτασαν να υπερθεματίζουν για τις λογικές της τρόικας και του μνημονίου. Σφάξε με δηλαδή αγά μου να αγιάσω. Δεν είναι τυχαίο. Που εκεί τους οδήγησε η παραχάραξη του Λιαντίνη. 


Τα 70 χρόνια από τη γέννηση του Δάσκαλου και Ποιητή Δημήτρη Λιαντίνη είναι η χρυσή ευκαιρία να σκύψουμε ξανά πάνω από το έργο του. Να το μελετήσουμε ακόμη βαθύτερα. Χωρίς παρωπίδες. Χωρίς δεδομένα και αγκυλώσεις. Και χωρίς την άρρωστη περιέργεια ποιος ήταν ο συγγραφέας. Ήταν μια αναγκαστική φάση και αυτό. Να μάθουμε ποιος ήταν ο Λιαντίνης. Τώρα είναι η σειρά του έργου που μας άφησε. 


Και το έργο του δεν είναι τα βίντεο που κυκλοφορούν στο you tube και τα αποσπάσματα διδασκαλιών και διαλέξεων. Είναι τα βιβλία του. Εκεί υπάρχει ολοκληρωμένη η φιλοσοφία του. Στο συγγραφικό του έργο. 


Δεν είναι επίσης οι ερμηνείες και αναλύσεις που κάνουν (κάνουμε) οι διάφοροι. Είναι τα δικά του κείμενα, το άγιο Πρωτότυπο. (Homo Educandus, 105)


Να τα θυμίσουμε λοιπόν ένα προς ένα τα βιβλία του Λιαντίνη:

1. Έξυπνον Ενύπνιον (Ρίλκε)


2. Χάσμα Σεισμού (Σολωμός)


3. Νηφομανής (Σεφέρης)


4. Homo Educandus (Φιλοσοφία της Αγωγής)


5. Πολυχρόνια (Στοά και Ρώμη)


6. Τα Ελληνικά


7. Γκέμμα

Βιβλία εφτά. Ένα για κάθε δεκαετία του που τιμούμε σήμερα. Και για διάνθισμα το βιβλίο με τα ποιήματα, οι Ώρες των Άστρων, που κυκλοφόρησαν πριν έξι χρόνια από τη σύζυγό του. Καθώς και πολλά άλλα κείμενα, ανέκδοτα, επιστολές, δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά, που βρίσκουμε σήμερα στον επίσημο ιστότοπο του Λιαντίνη και διαρκώς εμπλουτίζονται.

Υπάρχουν και τα βίντεο; Ω, μα ναι. Υπάρχουν και αυτά. Αλλά, πέστε μου, πώς θαρρείτε ότι ο Λιαντίνης θησαύρισε γνώση και έγινε ο συγγραφέας που λατρεύουμε; Βλέποντας βίντεο για τον Καβάφη, το Σολωμό, το Σεφέρη; Και όλη την άλλη εκλεκτή του συντροφιά; Ή μελετώντας το γραπτό τους έργο;

Σήμερα, γράφει ο Λιαντίνης στα Ελληνικά, (σελ. 116), που είμαστε και τέλος πάντων, να, τραβούμε εμπρός, έχουμε και υπολογιστές και βιντεοκασέτες και οπτικοακουστικά και τα συναφή. Όλα αυτά είναι έγκριτα και να τα χαιρετάς, έτσι προσθέτει. Μιλώντας όμως για τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στο σχολείο. Κι όχι για τη μελέτη που κάνει ένας ενήλικας. Το ένα είναι αυτό. Και το άλλο το συμπληρώνει ο ίδιος ο Λιαντίνης λίγες σειρές παρακάτω: Πως όλα αυτά τα μέσα δεν έχουν κανένα νόημα όταν δεν έχεις ιδέα τι είναι ο κλασικός κόσμος.

Έτσι λοιπόν και με τη μελέτη της φιλοσοφίας του Λιαντίνη. Είναι έγκριτα και να τα χαιρετάς όλα αυτά τα βίντεο και αρχεία ήχου που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Μόνο που δεν έχουν νόημα αν δεν έχεις ιδέα τι είναι ο "κόσμος" του Λιαντίνη. Χάχας τον ακούς και τον βλέπεις και χάχας μένεις. Και περισσότερη ζημιά κάνουν παρά ωφελούν. Ξέρω ανθρώπους που έχουν παπαγαλίσει βίντεο του Λιαντίνη και σου κατεβάζουν τσιτάτα, και την ίδια ώρα αγνοούν βασικές αρχές της φιλοσοφίας του και τον παραχαράζουν ακόμη και στα πλέον καίρια σημεία του. Γιατί έμειναν στα βίντεο. Και δεν άνοιξαν ποτέ βιβλίο του Λιαντίνη.

Με αφορμή λοιπόν τα 70χρονα από τη γέννησή του ας κάνουμε την ευχή να αλλάξει η νοοτροπία αυτή. Και επιτέλους να μελετήσουν όσοι ενδιαφέρονται για το Λιαντίνη τα βιβλία του. Από το άγιο Πρωτότυπο.

Μετά, σας προκαλώ να ξαναδείτε τα βίντεο που κυκλοφορούν. Και να πάρετε ένα σουβλί και να μου σουβλίσετε τη μύτη αν αυτά που λέει στα βίντεο δεν υπάρχουν και στα βιβλία του και μάλιστα με πολύ πιο πλούσια ανάλυση. Να, για παράδειγμα. Εκείνο το βίντεο που κι εμείς αναρτήσαμε στην αρχή του άρθρου. Είναι ίδιο να παπαγαλίσουμε το ΠΑΝΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ, ΠΑΝΤΑ ΑΓΡΥΠΝΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΟΥ, και ίδιο να διαβάσουμε το Χάσμα Σεισμού από αρχή μέχρι τέλος, να γνωρίσουμε τον άλλο Σολωμό, το Φιλοσοφικό, μέσα από τη γραφίδα του Λιαντίνη; Ένα έργο που απέσπασε και το πρώτο βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών σε σχετικό διαγωνισμό...

Έχουμε μάλιστα και κωμικοτραγικά περιστατικά γύρω από όλα αυτά. Ανθρώπους που θέλησαν να γράψουν ως και βιβλία για το Λιαντίνη. Να μάθουν και σε άλλους ποιος ήταν ο Δάσκαλος. Και έφτασε θυμάμαι ένα τέτοιο βιβλίο  στο τυπογραφείο και ο συγγραφέας του προσπαθούσε από αναρτήσεις στο διαδίκτυο να ξεκλέψει πετυχημένες φράσεις από βιβλία του Λιαντίνη. Όπως και το ακόλουθο από το Χάσμα Σεισμού:

Το αληθινώτερο ποίημα στο γνήσιο ποιητή είναι η ίδια η ζωή του.

Τι πιο πετυχημένο να παραθέσεις σε ένα βιβλίο που πραγματεύεται τη ζωή του Λιαντίνη; Μόνο που είναι γελοίο να γράφεις τέτοιο βιβλίο και να ψαρεύεις τη φράση από το τυχαίο αρθράκι κάποιου άλλου στο ίντερνετ. Να μην την έχεις εντοπίσει μόνος σου. Να μην έχει αποτελέσει η φράση αυτή την αφορμή για το βιβλίο σου.

Το κακό όμως με όλους αυτούς που γράφουν βιβλία στο ποδάρι είναι πως αναπόφευκτα την πατάνε. Έτσι και ο συγγραφέας που ανέφερα. Που πιάστηκε από την προηγούμενη φράση και την έβαλε και σε περίοπτη θέση στο πόνημά του...  να τη διαβάζουν οι αναγνώστες του και να τον θαυμάζουν για τη λιαντινομάθειά του. Μα του ξέφυγε το απαραίτητο συμπλήρωμα της φράσης:

Είναι ασύλληπτη υπόθεση η βιογραφία του αληθινού ποιητή. 

Από τα Ελληνικά αυτή. Σημειώνουμε λοιπόν πως και αυτά αδιάβαστα τα είχε όταν κάθισε να γράψει βιβλίο για το Λιαντίνη. Θράσος, ε; Με πληροφόρησαν βέβαια ότι κατόπιν σχετικού άρθρου που ανέβασα, ο συγγραφέας πρόσθεσε στην επανέκδοση του βιβλίου  και τη φράση αυτή. Τι να πεις; Όταν μάλιστα το θέμα αφορά το Λιαντίνη! Που έγραψε και το εξής:


"Είναι στοιχειωδώς φρόνιμο προκειμένου να κρίνει κανείς κάποιον όχι μόνο να μελετήσει και να ξαναμελετήσει τα κείμενα,

το άγιο Πρωτότυπο,

όπως θα 'λεγε ο Γκαίτε, αλλά να τα μελετήσει ολόκληρα. Αρχή και τέλος. 


Όταν λοιπόν βγη αυτό το χειρόγραφον εις φως, διαβάζοντάς το οι τίμιοι αναγνώστες, αρχή και τέλος, τότες έχουν το δικαίωμα να κάμη ο καθείς των την κρίση του είτε υπέρ, είτε κατά, 
γράφει και ξαναγράφει ο αγράμματος Μακρυγιάννης."

Homo Educandus, 105

Ο αγράμματος Μακρυγιάννης. Οι σημερινοί όμως γραμματιζούμενοι νεοέλληνες όχι μόνο κάμουν κρίσεις για τους συγγραφείς χωρίς να τους διαβάσουν  αλλά και τις εκδίδουν σε βιβλία!

Κι άλλα χαϊβάνια τρέχουν να διαβάσουν τέτοια βιβλία. Και περηφανεύονται πως διάβασαν για το Λιαντίνη. Όταν έχουν αδιάβαστο τον ίδιο το Λιαντίνη. Που αν τον είχαν διαβάσει θα είχαν πάρει με τις τομάτες τέτοιους συγγραφείς που τολμούν να σκυλεύουν έναν Λιαντίνη!

Στο ζήτημα αυτό απαντά και η εορταστική ανάρτηση του liantinis.gr. Όχι μόνο με το ΕΚΑΣ ΟΙ ΒΕΒΗΛΟΙ, αυτή είναι η εύκολη ερμηνεία. Αλλά και με τους στίχους του Καβάφη. Και το ταξίδι που δεν πρέπει να το βιάζεις διόλου... Αλλά καλύτερα  χρόνια πολλά  να διαρκέσει.

Ας τα κρατήσουμε λοιπόν ως πολύτιμη παρακαταθήκη και τα δύο. Όσοι ασχολούμαστε με το Λιαντίνη. Είτε μας αρέσει να τον μελετούμε σιωπηρά, είτε και να γράφουμε. Είναι μεγάλο κεφάλαιο ο Δημήτρης Λιαντίνης και δεν μπορείς εύκολα να τελειώνεις μαζί του. Και είναι ένας Οδυσσέας. Πολυμήχανος. Που ξεγλιστρά και σε αφήνει στα κρύα του λουτρού. Θαρρείς κατάλαβες και ένιωσες τι γράφει. Και μετά, το ξαναδιαβάζεις και βρίσκεις έναν καινούργιο Λιαντίνη!

Δεν άλλαξε βέβαια ο Λιαντίνης. Όπως δεν αλλάζουν στο μουσείο ο Ποσειδώνας του Αρτεμισίου και ο Έφηβος των Αντικυθήρων. (Τα Ελληνικά, σελ. 80)

Εμείς αλλάζουμε. Αποκτούμε νέα βιώματα και νέες γνώσεις. Και με άλλο πλέον μάτι, πιο εξασκημένο και πιο σοφό, βλέπουμε το Λιαντίνη. Έτσι καταφέρνουμε και διεισδύουμε βαθύτερα στο λογισμό του. Και τον ακολουθούμε κάθε φορά και πιο ψηλά στα δικά του πετάγματα.

Ζώντας τη ζωή μας. Ολόπλευρα. Κι όχι παπαγαλίζοντας ούτε τα βίντεο ούτε και τα βιβλία του. Οι έλληνες, όπως λέγει και ο ίδιος, δε γράψανε, οι έλληνες ζήσανε! (Τα Ελληνικά, 117)

Αυτό το ίδιο δηλαδή που τον ακούμε να συμβουλεύει στο βίντεο και τους μαθητές του. Να ζουν τη ζωή τους! Η ζωή είναι ευφροσύνη, είναι ευλογία!

Χωρίς βεβαίως να ξεχνάμε πως η ζωή μας είναι ένα ολυμπιακό αγώνισμα δια βίου. Και διαρκής μελέτη θανάτου. Όπως υπήρξε και η ζωή του Δημήτρη Λιαντίνη.

Ο Λιαντίνης είναι λοιπόν κυρίως τρόπος ζωής. Για όλους όσους δε θέλουν να διάγουνε το βίο τους ως άχθος αρούρης.

Και σήμερα, τη μέρα που γεννήθηκε, τη μέρα που κλείνουν εβδομήντα χρόνοι από τη γέννησή του, αυτόν τον τρόπο βρήκα να τον τιμήσω. Περνώντας μια ολόκληρη σχεδόν μέρα μαζί του. Ξαναδιαβάζοντας τα βιβλία του και με στοχασμούς και όνειρα...

Συνήθως κάνουμε δώρα σε όσους έχουν γενέθλια. Στην περίπτωση όμως τη συγκεκριμένη το δώρο ήταν για μένα την ίδια. Μπορεί το ΑΙΝΙΓΜΑ να παραμένει άλυτο. Μα η ουσία είναι στο ΔΩΡΟ που μας άφησε. Αυτό διάλεξε εκείνος για μας. Να κρατήσει μακριά από τη χυδαία περιέργεια και την τσερεμόνια τα απολύτως προσωπικά του θέματα. (Γκέμμα, 152). Να μοιραστεί όμως γενναιόδωρα με τους ανθρώπους τη σκέψη του και τη φιλοσοφία του.

Ας γίνουν επιτέλους αφορμή τα εβδομηντάχρονα από τη γέννησή του για σεβασμό της δικής του θέλησης, για σεβασμό της μνήμης του. Και ας σταματήσουμε να περιφρονούμε το κέρασμα. Το ακριβό δώρο που μας φίλεψε...