ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟ OFFICIAL SITE ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΙΑΝΤΙΝΗ ΤΟ liantinis.gr




Ο πιο αψηλός θρόνος του Λιαντίνη

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας.  (Αναδημοσίευση άρθρου από το παλιό ιστολόγιό μας, το ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, που παραμένει κλειστό για το κοινό)


Ένα ακόμη σημαντικό ντοκουμέντο φέρνουμε σήμερα στη δημοσιότητα από το αρχείο του Δημήτρη και της Νικολίτσας Λιαντίνη. Πρόκειται για χειρόγραφη σημείωση σε μία σελίδα της Θείας Κωμωδίας του Δάντη.

Η χρονολογία σημειωμένη από τον ίδιο το Λιαντίνη, είναι 1968. Όπως γνωρίζουμε τότε ακόμη χρησιμοποιούσε το πατρικό του επώνυμο γι' αυτό και στην υπογραφή διακρίνουμε:



Δημ. Θ. Νικ.



Δηλαδή: Δημήτριος Θεοδώρου Νικολακάκος.

Το σημείωμα αυτό, λιτό μεν και δωρικό, αλλά εξίσου αποκαλυπτικό, τονίζει με τον πιο αποφασιστικό τρόπο για το πώς έβλεπε τη γυναίκα ο Λιαντίνης. Και μαρτυρά για τον "αψηλό θρόνο" που της είχε από τότε ακόμη παραχωρήσει, αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά την τεράστια συνέπεια λόγων και έργων του άνδρα, καθώς είναι σε όλους γνωστά όσα αργότερα έλεγε και για τη δική του γυναίκα, η εξαιρετική σχέση με τη μητέρα του καθώς και η πατρική περηφάνια για την μοναχοκόρη του, τη Διοτίμα, το γαλάζιο του βλαστάρι όπως την αποκαλούσε.

Σήμερα, που ο ίδιος ο Λιαντίνης δεν είναι πια εδώ για να επιβεβαιώσει τη στάση του στο ζήτημα και που διάφοροι αυτόκλητοι δήθεν υπερασπιστές του τον παρουσιάζουν στα γραπτά τους πως "εξαπάτησε τη γυναίκα του να τον παντρευτεί" και πως:

"Την άφησε να νομίζει ότι ηγείται, ενώ εκείνος ήδη καθόταν στο θρόνο του."

το ιδιόχειρο αυτό σημείωμα έρχεται με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο να τους διαψεύσει και να αποδείξει ότι ο ίδιος ο Λιαντίνης επέλεξε, συνειδητά και πολύ νωρίς, στο θρόνο αυτό να τοποθετήσει τη γυναίκα και όχι τον εαυτό του. Καταλαβαίνουμε ότι πολλοί άντρες θα διαφωνήσουν με τούτη τη θέση, αλλά καιρός να καταλάβουν κι εκείνοι ότι ο Λιαντίνης δεν ήταν ένας από τους πολλούς... Ήταν ο ξέχωρος και μοναδικός άνθρωπος που πέτυχε να ταυτίσει απόλυτα τη φιλοσοφία του με τον τρόπο ζωής του. Κι αφού η φιλοσοφία του ακροβατεί στη κόψη του σπαθιού που ορίζει ο έρωτας και ο θάνατος, είναι ευνόητο πως και η στάση του στο θέμα της γυναίκας αποκτά για τους μελετητές του καίρια σημασία.

Για σκεφθείτε λίγο. Θα μπορούσε ποτέ ένας άνθρωπος που χρειάστηκε να εξαπατήσει τη γυναίκα του, έστω και δίκαια όπως συμπληρώνει ο συγγραφέας, να τον παντρευτεί, και που την κοροϊδεύει ότι εκείνη ηγείται ενώ εκείνος την ίδια ώρα σκαρφαλώνει στο θρόνο, να καταστεί πρότυπο των ανθρώπων σε ζητήματα που άπτονται του έρωτα ή και να πείσει πολύ περισσότερο πως "έζησε την αλήθεια";

Τι αλήθεια είναι αυτή που συνοδεύεται με εξαπάτηση του συντρόφου που μοιράζεσαι τη ζωή σου; Και τι έρωτας μπορεί να στεριώσει πάνω σε απάτη και υποκρισία;

Όπως όμως διαπιστώνουμε με τούτο το ντοκουμέντο, η απάτη δεν έχει αυτουργό το Δημήτρη Λιαντίνη. Αντίθετα, ο Λιαντίνης για μια ακόμη φορά μας αποκαλύπτεται ο πιο αληθινός άνθρωπος που γνωρίσαμε. Εσθλός, με όλη τη σημασία του όρου που ο ίδιος μας δίδαξε. Τον αγαπήσαμε ξέχωρα για τη διδασκαλία του ως μαθητές του, τώρα καταφέρνει να αποσπάσει και την τεράστια εκτίμηση και ευγνωμοσύνη μας για το θρονί που πρόσφερε στις γυναίκες. Όχι μόνο με λόγια. Όχι αυτό... "Εν αρχή ην η πράξις!" Έτσι δε μας δίδαξε; Και έτσι, ξέρουμε πια, ότι και έπραξε. Πρότυπο και στο σημείο αυτό η συμπεριφορά του, η συμπεριφορά προς τη γυναίκα του. Άντρας αληθινός, και οι άμοιροι που δεν τον γνώρισαν ό,τι κι αν θέλουνε ας γράφουν...

Αξίζει όμως να σταθούμε και στα δικά του αισθήματα έτσι όπως τα είδαμε να εκδηλώνονται στο ντοκουμέντο αυτό. Στην αγάπη του προς το Dante και σε συνδυασμό με το θρόνο που και εκείνος σμίλεψε για τη γυναίκα. Αυτή την αγάπη με δυο ακόμη ντοκουμέντα από το αρχείο του ζεύγους Λιαντίνη θα ενισχύσουμε. Πρόκειται για δυο φωτογραφίες που έχουμε πρόσφατα δημοσιεύσει αλλά επιβάλλεται και εδώ να παραθέσουμε:



1974. Casa di Dante Ιταλία.


Ο Δημήτρης Λιαντίνης με σκυμμένο το κεφάλι μπροστά από την προτομή του αγαπημένου του Δάντη Αλιγκιέρι. Στο ταξίδι αυτό δεν είναι μόνος. Τον συνοδεύει και η γυναίκα του, η κυρία Νικολίτσα Γεωργοπούλου Λιαντίνη, που στο δικό της φακό χρωστάμε τη φωτογραφία και που τη βλέπουμε και την ίδια στην επόμενη:


Το ζευγάρι μόλις πριν λίγους μήνες έχει παντρευτεί, Πρωτοχρονιά του 73. Στο μεταξύ έχουν αποκτήσει και τη μονάκριβη κόρη τους, τη Διοτίμα. Ο Δημήτρης Λιαντίνης έχει λοιπόν πολλούς λόγους να στέκεται τόσο ευλαβικά μπροστά στο Δάντη. Είναι βέβαιο πως με όση ταπεινότητα έσκυψε το κεφάλι μπρος στον αγαπημένο ποιητή, με άλλη τόση περηφάνια σήκωσε το φακό για να αποθανατίσει τη δική του αγαπημένη μπροστά σε εκείνον που του δίδαξε ποια πρέπει να είναι η θέση της γυναίκας. Βέβαια, ένας άλλος ποιητής, ο Ρίλκε, τον έχει ήδη κατακτήσει και από εκείνον μαγεμένος θα χαρίσει στη γυναίκα του την προσφώνηση "Λου", όπως και σε εκείνη θα αφιερώσει λίγο καιρό αργότερα το βιβλίο για το Ρίλκε:

Ad Lou exvoto

Όμως ο Δάντης συνεχίζει να σιγοκαίει μέσα του. Έτσι, χρόνια αργότερα, όταν τελεύει το μαραθώνα της συγγραφής, στις σελίδες του Δάντη και πάλι θα εντοπίσει τον τίτλο για το κύκνειο άσμα του. Αυτή τη φορά όμως δε θα τραβήξει το βλέμμα του η Βεατρίκη, αλλά η Γκέμμα, η σύζυγος του Δάντη:



Στα 1296 παντρεύτηκε την Γκέμμα ο Δάντης. Στα 1996 ο Λιαντίνης τύπωνε τη δική του Γκέμμα. Χωρίς αφιέρωση. Όχι τουλάχιστον εμφανή... Γιατί στις μέσα σελίδες ανακαλύπτεις ότι τούτο το βιβλίο γράφτηκε από οργή για τους αιώνες που δε θα υπάρχει... Κι αλλού πάλι ανακαλύπτεις με μικρά γράμματα άλλες δύο αφιερώσεις, σε μαθητές και φίλους. Ο Ελληνοέλληνας σε ένα ιστορικό, η Κυκλώπεια σε ένα δάσκαλο. Και λίγο παρακάτω, αμέσως μετά το Εδώ Μεσολόγγι, καρτερεί το κεφάλαιο του έρωτα. Του έρωτα που είναι γνώση και ευγένεια και αρχοντιά. Και που ορίζει το αρσενικό να γίνεται ατέλειωτη προσφορά και θεία στέρηση για το θηλυκό. Έλα τώρα και πες μου, τίμιε αναγνώστη:
Ταιριάζουν αυτές οι κουβέντες σε άνθρωπο που πλάνεψε τη δική του γυναίκα για να ξεγλιστρήσει ο ίδιος στη θέση την τιμημένη; Εσύ, ο τίμιος, ξέρω τι θα απαντήσεις. Κι εγώ θα συμφωνήσω μαζί σου. Φυσικά και όχι! Αλλά για τους δύσπιστους που θέλουν να θέσουν τον δάκτυλο επί τον τύπο των ήλων, υπάρχει και η απόδειξη δια γραφίδος Λιαντίνη. Προμετωπίδα σε τούτο το κεφάλαιο:

"Beatae conjugis additum stellis honorem"

Και σημαίνει: Στην ευτυχισμένη σύζυγο, που της δίνω τιμή στα άστρα!

Στη σύζυγο, που "Μικρός Κριτής" και πικρός συνάμα θα απολογηθεί πως έρωτας είναι η τέχνη του να φεύγεις... αλλά πώς; Αυτό το πώς αξίζει πάνω από όλα να προσέξει κανείς. Πάνω από όλα! Το τονίζω και το φωνάζω. Ακούστε και σημειώστε το πώς θέλησε ο Δάσκαλος να φύγει. Εκείνος να πονέσει πιο πολύ, πιο σφαγερή να είναι η σφαγή που θα νιώσει από τη σύντροφο που πίσω του θα αφήσει.
Δεν μπορείς να αποφύγεις το συνειρμό. Να μην πάει ο νους στην άλλη μαχαιριά, εκείνη που ανάγγειλε στη μάνα του... λίγο πριν φύγει... "Θα λάβεις μια μαχαιριά, όχι στην πλάτη, στην καρδιά"...
Ήξερε πολύ καλά ο Λιαντίνης πως θα πονέσουν πόνο βαθύ εκείνοι που τον αγαπούσαν. Εκείνες που τον αγαπούσαν... Γιατί καλά γνωρίζουμε πως τη μάνα, τη σύζυγο και την κόρη έφερε ως παράδειγμα στο "Πείτε ότι εγώ πεθαίνω". Και πως δε θα αρκέσουν τα δημοτικά τραγούδια βάλσαμο να σταλάξουν στις καρδιές τους. Ένα μόνο τον παρηγορούσε, τον δικαιολογούσε. Πως εκείνος πόναγε πιότερο. Τρεις φορές εκείνες; Εννιά ελόγου του.
Έγινε όμως έτσι; Μέσα σε όλα τα άλλα αινίγματα μένει και τούτο να απαντηθεί. Μόνο να βρεθεί πρώτα το ζύγι για τον πόνο της ψυχής. Και ταχιά θα δώσουμε απόκριση. Ως τότε όμως ας κρατάμε στα σίγουρα του θρόνου του το θώρι. Ποδόγυρος ξακρίζει εκεί και όχι παντελόνια. Όπως συμβαίνει πάντα με τους άντρες που "φοράνε παντελόνια". Και ο Λιαντίνης ήταν από αυτούς. Γι' αυτό και παράγγειλε να μείνει στον αστικό κώδικα:

"Πάντα, όταν φεύγει η γυναίκα, θα φταίει ο άντρας."

Έχετε ακούσει ποτέ εμορφότερο λόγο από αρσενικό για μας τις γυναίκες; Εγώ ομολογώ πως όχι. Κι άλλο τόσο μένω ενεή μπρος στην υπέροχη εκείνη γυναίκα που ενέπνευσε στο Λιαντίνη τέτοιο λόγο να γράψει.
Λέω όμως με το φτωχό μυαλό μου... Αν βασίλισσα του έρωτα λογιέται η γυναίκα, αν τα εννιά στα δέκα της προορίστηκε να γεύεται καρπούς της ηδονής, της φύσης το αλάθευτο καντάρι δεν μπορεί ίδια βαριά, ούτε δράμι λιγότερο, να μην την εχορταίνει με λύπη ισόποση και θλίψη που να ισορροπεί τη χαρά που πήρε. Το αρσενικό, "με το φτωχούλι και το λιγουλάκι του", χαλάλι του να μην τον νογά ούτε και να τον υποψιάζεται τον πόνο της γυναίκας. Και πάλι εδώ ο νους γυρίζει στο λόγο του Λιαντίνη. Εκείνο τον ύμνο στον έρωτα που μία και μοναδική φορά έλαβε στα χείλη του υπόσταση γυναίκας. Α, ναι. Αυτό να το σημειώσουμε. Αδικημένες στο έργο του Λιαντίνη οι ποιήτριες, ίσως και γιατί και οι ίδιες αδίκησαν τους εαυτούς του. Μα για τον έρωτα, πρώτο και καλύτερο στίχο από γυναίκα έλαβε. Ακόμη και το τραγούδι του λαού, δεύτερο ήρθε εκείνη τη φορά. Σοφά ακολούθησε εδώ ο Λιαντίνης τα χνάρια ενός Πλάτωνα που κάλεσε Διοτίμες στα συμπόσια για να διδάξει στους σοφούς έρωτας τι σημαίνει. Ίδια και ο Λιαντίνης τη Σαπφώ έπιασε απ' το χέρι:

Δέδυκεν α σελάνα, μέσαι δε νύκτες,
παρά δ' έρχεται ώρα, έγω δε μόνα καθεύδω

Οι πιο ερωτικοί στίχοι κατά Λιαντίνη... Κι άλλο τόσο ένα μεγάλο ερώτημα. Μια αντινομία και μια παραφωνία που μόνο στο πολύ μακρινό χθες μπορεί αντίστοιχο να βρει ή μπορεί και λύση.

__________________

Αξίζει εδώ να παραθέσουμε απόσπασμα ομιλίας του λίγο μόλις καιρό πριν φύγει. Ολοκάθαρα κι εδώ διαγράφεται η τιμή που αποδίδει στη σύζυγο:





ΡΑΨΩΔΙΑ Χ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ

"ω κύνες, ού μ' έτ' εφάσκεθ' υπότροπον οίκαδε νείσθε δήμου από Τρώων, ότι μοι κατεκείρετε οίκον δμωήσιν τε γυναιξί παρευνάζεσθε βιαίως αυτού τε ζώοντος υπεμνάασθε γυναίκα, ούτε θεούς δείσαντες, οι ουρανόν ευρύν έχουσιν, ούτε τιν' ανθρώπων νέμεσιν κατόπισθεν έσεσθαι. νυν ύμιν και πάσιν ολέθρου πείρατ' εφήπται."

Οδυσσέας προς μνηστήρες λίγο πριν την μνηστηροφονία...


Έλληνες θα ειπεί...






Να μαζεύονται οι φίλοι, να πίνουν κρασί και να τραγουδάνε...

Προβολές σελίδων τον προηγούμενο μήνα